Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng trong thời gian gần đây. Nhiều người ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, trong khi những người khác phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình về vấn đề này. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận. Do đó, cần có cách tiếp cận mới để giải quyết vấn đề này.
Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động. Điều này sẽ giúp người dân hiểu rõ về việc sử dụng nguồn thu và cảm thấy thoải mái hơn khi đóng góp. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cư dân địa phương.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt, thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Bằng cách này, việc thu phí tham quan di tích lịch sử có thể trở thành một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích, đồng thời cũng giúp người dân hiểu và trân trọng hơn những giá trị lịch sử và văn hóa của dân tộc.
Chỉ khi có sự cân bằng giữa bảo tồn và phát triển, giữa quyền lợi và trách nhiệm, chúng ta mới có thể giữ gìn được những di tích lịch sử quý giá và truyền tải những giá trị đó đến thế hệ tương lai.
