Trong giai đoạn từ năm 2003 đến 2021, Trái đất đã chứng kiến một sự chuyển biến đáng kể trong các hệ sinh thái của mình. Mặc dù rừng cây trên đất liền đã phát triển mạnh mẽ, nhưng thực vật biển lại giảm sút đáng kể. Một nghiên cứu mới được thực hiện bởi Đại học Duke, công bố trên tạp chí Nature Climate Change, đã chỉ ra rằng sự phát triển của cây cối trên đất liền chủ yếu nhờ vào khí hậu ấm hơn và lượng mưa dồi dào hơn, đặc biệt là tại các vùng ôn đới và vĩ độ cao.
Theo nghiên cứu, trong giai đoạn này, khả năng quang hợp của cây cối trên đất liền đã gia tăng, dẫn đến việc hấp thụ thêm 0,2 tỷ tấn carbon mỗi năm. Ngược lại, các loài tảo biển, chủ yếu tập trung ở vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đã trải qua sự suy giảm khả năng quang hợp với mức giảm khoảng 0,1 tỷ tấn mỗi năm. Nguyên nhân chính của sự suy giảm này là do nước biển ấm lên, khiến nguồn dinh dưỡng bị hạn chế.
Kết quả cuối cùng là các hệ sinh thái trên đất liền đã chiếm ưu thế, dẫn đến lượng carbon được hấp thụ toàn cầu tăng trung bình 0,1 tỷ tấn mỗi năm từ 2003 đến 2021. Sự gia tăng này không chỉ giúp ổn định khí hậu mà còn đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp lương thực, sợi vải và các tài nguyên sinh học khác phục vụ con người.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các dữ liệu vệ tinh để đánh giá mức độ quang hợp toàn cầu và phân tích nhiều yếu tố môi trường như nhiệt độ không khí và mặt biển, lượng mưa và độ sâu lớp nước hỗn hợp ở đại dương. Nghiên cứu chỉ ra vai trò nổi bật của các khu rừng ôn đới và vùng rừng taiga tại các vĩ độ cao ở Bắc bán cầu, nơi khí hậu ấm lên đã kéo dài mùa sinh trưởng, tạo điều kiện cho cây cối hấp thụ nhiều carbon hơn.
Tuy nhiên, sự sụt giảm khả năng quang hợp của thực vật biển tại các vùng nhiệt đới có thể làm suy yếu chuỗi thức ăn tại những khu vực này, gây ảnh hưởng xấu tới đa dạng sinh học, ngành đánh bắt thủy sản và kinh tế địa phương. Nếu tình trạng này kéo dài, khả năng hấp thụ carbon ở các khu vực nhiệt đới có thể bị suy giảm nghiêm trọng, khiến tác động của biến đổi khí hậu càng trầm trọng hơn.
Các nhà khoa học nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục giám sát dài hạn cả hệ sinh thái trên đất liền và đại dương để hiểu rõ hơn về xu hướng tương lai, tìm ra các biện pháp ứng phó phù hợp và đảm bảo sự cân bằng bền vững của các hệ sinh thái trước những thách thức môi trường toàn cầu ngày càng gia tăng.
