Một phát hiện đáng kinh ngạc đã được công bố vào ngày 2 tháng 8 vừa qua. Loài chuột đá Trường Sơn, vốn được cho là đã tuyệt chủng từ kỷ Miocen, cách đây hơn 11 triệu năm, đã được phát hiện và ghi nhận rõ ràng thông qua hệ thống bẫy ảnh tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, đã xác nhận thông tin này. Theo ông, loài gặm nhấm đặc hữu thuộc họ Diatomyidae này đã được phát hiện trong môi trường tự nhiên nhờ vào hệ thống bẫy ảnh hiện đại đang được sử dụng tại vườn quốc gia. Phát hiện này không chỉ mang lại niềm phấn khích cho giới nghiên cứu khoa học mà còn mở ra những hy vọng mới trong việc bảo tồn đa dạng sinh học tại khu vực này.

Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, nằm ở tỉnh Quảng Bình, Việt Nam, được biết đến với hệ sinh thái đa dạng và phong phú. Khu vực này không chỉ là nơi cư trú của nhiều loài động vật quý hiếm mà còn sở hữu những cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và độc đáo. Việc phát hiện ra loài chuột đá Trường Sơn, một loài được cho là đã tuyệt chủng từ hàng triệu năm trước, tại đây là một minh chứng sống cho sự phong phú và đa dạng của hệ sinh thái tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Loài chuột đá Trường Sơn thuộc họ Diatomyidae, một họ gặm nhấm đặc hữu của khu vực. Thông tin về loài này vẫn còn rất hạn chế và việc tìm thấy nó trong tự nhiên là một cơ hội hiếm có để nghiên cứu về hành vi, sinh thái và tình trạng bảo tồn của loài này.

Phát hiện này không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bảo tồn đa dạng sinh học. Nó cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc tiếp tục đầu tư vào các nỗ lực bảo tồn và nghiên cứu tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng cũng như các khu bảo tồn thiên nhiên khác trên toàn thế giới.

Hiện tại, thông tin chi tiết hơn về phát hiện này vẫn đang được nghiên cứu và công bố. Tuy nhiên, việc phát hiện ra loài chuột đá Trường Sơn tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã trở thành một thông tin nổi bật trong cộng đồng khoa học và bảo tồn trong thời gian gần đây.

Trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) tại Paris, Cộng hòa Pháp, một quyết định quan trọng đã được thông qua, liên quan đến việc điều chỉnh ranh giới của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Quyết định này không chỉ dừng lại ở việc công nhận giá trị tự nhiên vốn có của khu vực mà còn mở rộng ra một phạm vi mới, bao gồm cả Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào. Từ nay, di sản này sẽ được biết đến với tên gọi chính thức là ‘Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô’, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử bảo tồn di sản thiên nhiên trên phạm vi quốc tế.

Việc điều chỉnh ranh giới này dựa trên các tiêu chí (viii), (ix) và (x) của UNESCO, liên quan đến địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Những tiêu chí này không chỉ phản ánh giá trị tự nhiên đặc biệt của khu vực mà còn góp phần làm nổi bật tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát huy những giá trị này cho thế hệ tương lai. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam xếp hạng là Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt vào năm 2009. Lần đầu tiên được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 2003 và lần thứ hai vào năm 2015, với diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha, khu vực này đã khẳng định vị trí của mình trong danh sách những di sản thiên nhiên thế giới nổi bật.

Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào, với hồ sơ đề cử được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất gửi tới UNESCO vào tháng 2/2024, đã hoàn thành quá trình thẩm định và được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN) – cơ quan tư vấn của UNESCO, trình lên Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47. Sự kiện này đánh dấu nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hai quốc gia trong việc bảo vệ và phát huy giá trị của khu vực di sản, bao gồm cả hệ sinh thái và đa dạng sinh học phong phú.

Hai vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Hin Nam Nô nằm tại điểm giao thoa của dãy núi Annam và vành đai đá vôi Trung Đông Dương, bắc qua biên giới Việt Nam và Lào. Khu vực này là một trong những khu vực karst quy mô lớn và lâu đời nhất ở châu Á, với sự đa dạng của các hệ sinh thái và cấu trúc ngầm. Đây cũng là nơi mà sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý của Việt Nam và Lào được tăng cường, không chỉ trong công tác nghiên cứu mà còn trong việc xây dựng và hoàn thiện hồ sơ đề cử di sản.

Trong tương lai, việc quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô sẽ được triển khai thông qua hai bản Kế hoạch quản lý riêng biệt. Sự hợp tác chặt chẽ giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, không chỉ trong nghiên cứu mà còn trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững của khu vực di sản.

Đến nay, Việt Nam đã có 9 di sản thế giới được UNESCO công nhận, trong đó có 2 Di sản thế giới liên tỉnh và 1 Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên là Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô. Sự công nhận này không chỉ là một vinh dự cho cả hai quốc gia mà còn là hình mẫu trong quản lý di sản thế giới liên biên giới. Nó cũng đóng góp kinh nghiệm thực tiễn vào công tác quản lý di sản thế giới theo Công ước 1972 về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới của UNESCO.