Tỷ phú đầu tư Warren Buffett vừa lên tiếng cảnh báo về việc Mỹ áp thuế quan đối với các đối tác thương mại trong bối cảnh thị trường chứng khoán Mỹ biến động mạnh và mối lo ngại về chiến tranh thương mại leo thang.

Ông cho rằng thuế quan không chỉ đơn thuần là một công cụ kinh tế mà còn có thể được xem là một ‘hành động chiến tranh’. Kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức, nền kinh tế Mỹ đã trải qua nhiều biến động, đặc biệt là tình trạng lạm phát leo thang, khiến chi phí sinh hoạt của người dân tăng cao.

Mặc dù người dân Mỹ đã nhận được các gói kích thích kinh tế trong thời kỳ đại dịch, nhưng phần lớn số tiền đó đã cạn kiệt. Người tiêu dùng hiện phải đối mặt với chi phí sinh hoạt cao hơn mà không có sự hỗ trợ từ nguồn tiền miễn phí của chính phủ. Điều này đã khiến nhiều người gặp khó khăn, buộc phải cắt giảm chi tiêu hoặc đưa ra những lựa chọn khó khăn.

Mối đe dọa từ thuế quan đang làm trầm trọng thêm vấn đề lạm phát. Tổng thống Trump đã thông báo về việc áp thuế quan đối với một số đối tác thương mại quan trọng của Mỹ, khiến thị trường chứng khoán biến động mạnh. Chỉ số S&P500 đã giảm hơn 10% chỉ trong ba ngày giao dịch.

Warren Buffett, người đã lâu ủng hộ thương mại tự do và công bằng, đã lên tiếng cảnh báo về việc thuế quan có thể dẫn đến bất ổn kinh tế và gây ra những rắc rối lâu dài. Ông cho rằng thuế quan là một hành động gây hấn mời gọi sự trả đũa và không nên được sử dụng như một vũ khí.

Trong cuộc họp cổ đông thường niên của Berkshire Hathaway, Buffett đã nhấn mạnh tầm quan trọng của thương mại tự do và công bằng. Ông cũng đề xuất một giải pháp thay thế cho thuế quan, đó là ‘chứng chỉ nhập khẩu’, nhằm tạo ra một hệ thống thương mại cân bằng hơn.

Mặc dù vậy, vẫn còn nhiều câu hỏi về việc liệu chính quyền hiện tại có xem xét ý tưởng này hay không. Tuy nhiên, một điều rõ ràng là người dân Mỹ đang rất lo lắng về tác động của thuế quan và chiến tranh thương mại đối với nền kinh tế và đời sống của họ.

Thị trường chứng khoán Mỹ đã kết thúc phiên giao dịch ngày thứ Sáu (01/08) với một bức tranh u ám, khi các nhà đầu tư phải đối mặt với những tín hiệu suy yếu của nền kinh tế và quyết định điều chỉnh thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Sự biến động mạnh mẽ trong phiên giao dịch đã khiến các chỉ số chính đều ghi nhận mức giảm đáng kể.

Chỉ số Dow Jones giảm 542,40 điểm, tương đương 1,23%, xuống còn 43.588,58 điểm. Đây là mức giảm mạnh nhất của chỉ số này kể từ ngày 13/06/2025. Chỉ số S&P 500 cũng giảm 1,60%, xuống còn 6.238,01 điểm, đánh dấu phiên tồi tệ nhất kể từ ngày 21/05/2025. Chỉ số Nasdaq Composite mất 2,24%, còn 20.650,13 điểm, chứng kiến phiên giảm mạnh nhất kể từ ngày 21/04/2025.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm này là báo cáo việc làm tháng 7/2025. Theo đó, nền kinh tế Mỹ chỉ tạo ra thêm 73.000 việc làm trong tháng trước, thấp hơn nhiều so với dự báo tăng 100.000 việc làm từ các chuyên gia kinh tế. Điều này cho thấy thị trường lao động đã suy yếu trong một thời gian.

Nhóm cổ phiếu ngân hàng chịu tác động mạnh do lo ngại về sự chậm lại của nền kinh tế có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng. Cổ phiếu của các ngân hàng lớn như JPMorgan Chase, Bank of America và Wells Fargo đều sụt giảm đáng kể.

Những con số này làm tăng khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể hạ lãi suất sớm hơn dự kiến để hỗ trợ nền kinh tế. Hiện tại, thị trường dự báo có xác suất 86% Fed sẽ hạ lãi suất vào tháng 9/2025 sau báo cáo việc làm. Điều này cho thấy một sự đảo ngược so với ngày 30/07, khi mức xác suất này giảm mạnh sau khi Chủ tịch Fed Jerome Powell phát tín hiệu rằng ngân hàng trung ương cần chờ đợi và đánh giá tác động của thuế quan đối với lạm phát trước khi hạ lãi suất.

Ngoài ra, việc Tổng thống Trump áp dụng mức thuế mới dao động từ 10% đến 41% cũng ảnh hưởng đến tâm lý thị trường. Theo Nhà Trắng, hàng hóa được trung chuyển để tránh thuế quan sẽ phải đối mặt với mức thuế bổ sung 40%. Canada, một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, sẽ phải đối mặt với mức thuế quan 35%, tăng so với mức 25% trước đó.

Bên cạnh đó, đợt bán tháo các cổ phiếu công nghệ lớn cũng gây áp lực lên các chỉ số chính vào ngày thứ Sáu. Cổ phiếu Amazon sụt hơn 8% sau khi gã khổng lồ thương mại điện tử đưa ra dự báo thu nhập hoạt động yếu kém cho quý hiện tại. Cổ phiếu Apple cũng mất 2,5%.

Tóm lại, thị trường chứng khoán Mỹ đã trải qua một phiên giao dịch đầy biến động và khó khăn vào ngày thứ Sáu, với các chỉ số chính đều ghi nhận mức giảm mạnh do những lo ngại về nền kinh tế và chính sách thuế quan.

Financial Times dẫn các nguồn tin cho hay, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra yêu cầu cứng rắn hơn trong đàm phán thương mại với Liên minh châu Âu (EU). Ông Trump yêu cầu cấp dưới quyền áp thuế quan ít nhất 15-20% lên hàng hóa nhập khẩu từ EU. Yêu cầu này được đưa ra sau nhiều tuần đàm phán về một thỏa thuận khung giữa hai bên.

Ngoài ra, ông Trump cũng muốn giữ nguyên mức thuế ngành 25% đối với ô tô nhập khẩu từ EU. Nếu được áp dụng, thuế quan của Mỹ sẽ được áp lên 380 tỷ EUR hàng hóa hàng năm từ EU, trong tổng số 532 tỷ EUR xuất sang Mỹ. Mỹ hiện là thị trường đơn lẻ lớn nhất của khối này, chiếm đến 1/5 xuất khẩu của khu vực.

Đàm phán thương mại giữa hai bên dường như đã đình trệ khi hạn chót 1/8 do chính quyền Trump đề ra sắp kết thúc. EU vẫn hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận tương tự như Anh đã có với Mỹ, trong đó quy định mức thuế quan tối thiểu 10% và miễn thuế đối với một số ngành hàng.

Tuy nhiên, ông Maroš Šefčovič, Cao ủy thương mại của EU, đã đưa ra đánh giá bi quan với đại sứ của 27 nước thành viên về tiến trình đàm phán. Một quan chức Mỹ cho biết, chính quyền Trump muốn mức thuế đối ứng cao hơn 10% trong trường hợp hai nền kinh tế lớn đạt được một thỏa thuận.

Nếu ông Trump nhất quyết muốn áp thuế đối ứng từ 15-20%, mức thuế đó sẽ vẫn cao như khi hai bên bắt đầu đàm phán vào đầu tháng 4 và có thể buộc Brussels phải trả đũa. Một quan chức khác cho biết “tâm trạng (của khối) đã thay đổi rõ rệt” theo hướng ủng hộ trả đũa.

Tổng thống Mỹ thường xuyên bày tỏ không hài lòng với mức thâm hụt thương mại hàng hóa 198 tỷ EUR (tương đương 231 tỷ USD) với EU. Các quan chức EU lập luận rằng thương mại giữa 2 bên cân bằng hơn nhiều nếu tính đến cả các dịch vụ và thương mại.

Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan thực thi chính sách thương mại của EU, đã đề xuất gói trả đũa trị giá 72 tỷ EUR lên hàng hóa Mỹ, bao gồm máy bay Boeing và rượu whisky nếu đàm phán đổ vỡ. EU dự kiến hoãn gói trả đũa trị giá 21 tỷ EUR lên hàng nhập khẩu từ Mỹ cho đến đầu tháng sau.

Cuối tuần trước, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen kêu gọi hai bên đưa ra giải pháp cho tranh chấp thương mại thông qua đàm phán. Financial Times là một trong những nguồn tin cung cấp thông tin về vấn đề này.

Trước những tác động của thuế quan Mỹ, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực lên kế hoạch để thích ứng và giảm thiểu rủi ro. Theo báo cáo của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), một trong những hướng đi được ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường mới, đặc biệt là trong nhóm xuất khẩu. Cụ thể, hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang lên kế hoạch tìm thị trường mới để ứng phó với rủi ro thuế quan. Điều này không chỉ diễn ra trong lĩnh vực xuất khẩu mà còn được các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước chú trọng, với 34,9% lựa chọn hướng đi này.

Bên cạnh việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp cũng có xu hướng tăng nội địa hóa chuỗi sản xuất và tìm kiếm thị trường nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Điều này nhằm giảm sự phụ thuộc vào thị trường truyền thống và đa dạng hóa nguồn cung cấp nguyên liệu. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang tập trung vào việc tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Ngược lại, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và tập trung nhiều hơn vào giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.

Một số doanh nghiệp đã bắt đầu thực hiện kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu. Ví dụ, từ tháng 4, công ty SK Foods đã lên kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Các doanh nghiệp thuộc nhiều ngành khác nhau cho rằng họ chịu tác động khá nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại và mở rộng đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với các nước tiềm năng khác. Hiện Việt Nam có lợi thế với 17 FTA đã ký kết với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương. Phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng là điều cần thiết để giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu.

Các doanh nghiệp cũng khuyến nghị về các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ và Trung Quốc. Qua đó, họ hy vọng sẽ có thêm sự hỗ trợ để giảm thiểu tác động tiêu cực từ thuế quan và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Scott Bessent, vừa lên tiếng khẳng định rằng chính quyền Mỹ sẽ đặt chất lượng lên hàng đầu trong các cuộc đàm phán thương mại, thay vì chỉ tập trung vào việc đạt được thỏa thuận trước ngày 1-8, thời điểm mà thuế đối ứng dự kiến có hiệu lực. Trong một cuộc phỏng vấn trên kênh CNBC vào ngày 21-7, ông Bessent nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ không vội vàng ký kết một thỏa thuận chỉ để đạt được mục tiêu thời gian, mà sẽ tập trung vào việc đảm bảo chất lượng và lợi ích của thỏa thuận.

Khi được hỏi về khả năng gia hạn thời hạn áp thuế đối ứng, ông Bessent cho biết quyết định cuối cùng sẽ thuộc về Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông cũng cảnh báo rằng nếu các nước không đạt được thỏa thuận trước ngày 1-8 và Mỹ áp thuế, mức thuế cao hơn sẽ khiến các nước chịu thêm áp lực và phải nhượng bộ nhiều hơn.

Bộ trưởng Bessent cũng tiết lộ rằng đàm phán thương mại với Trung Quốc sẽ sớm được nối lại, với các chủ đề thảo luận có thể bao gồm việc Bắc Kinh tiếp tục mua dầu từ Iran và Nga, cũng như tình trạng dư thừa công suất trong ngành thép và các lĩnh vực công nghiệp khác.

Liên quan đến quan hệ thương mại với châu Âu, ông Bessent cho biết sẽ khuyến khích châu Âu cùng Mỹ xem xét áp dụng biện pháp thuế thứ cấp với Nga nếu cần. Trước đó, Tổng thống Trump đã tuyên bố áp thuế đối ứng hàng loạt lên hầu hết đối tác thương mại chính của Mỹ.

Tiến trình đàm phán với nhiều nước như Ấn Độ, Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU) hiện vẫn chưa cho thấy kết quả rõ ràng. EU tuyên bố đang xem xét áp dụng đòn trả đũa nếu Mỹ áp thuế, trong đó có khả năng hạn chế doanh nghiệp Mỹ tham gia các gói thầu công hoặc cung cấp dịch vụ tại châu Âu.

Trong khi đó, các nhà đàm phán Ấn Độ đã rời Washington và trở về New Delhi sau gần một tuần đàm phán mà không đạt đột phá. Giới chức Ấn Độ thừa nhận triển vọng đạt được một thỏa thuận tạm thời trước ngày 1-8 hiện khá mờ nhạt.

Đặc phái viên thương mại Nhật Ryosei Akazawa đã đến Washington hôm 21-7, trong khi tân Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Koo Yu-cheol sẽ đến Mỹ và tham dự đàm phán thương mại theo khuôn khổ ‘2+2’ với Bộ trưởng Bessent và Đặc phái viên thương mại Mỹ Jamieson Greer vào cuối tuần này.

Các thỏa thuận thương mại quốc tế đang trở thành tâm điểm chú ý hơn bao giờ hết trong bối cảnh hiện nay, khi mà Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục đe dọa các quốc gia bằng việc áp thuế quan cao hơn cho đến khi họ đồng ý ký kết các thỏa thuận mới với Mỹ. Tuy nhiên, quá trình đàm phán các thỏa thuận thương mại giữa các quốc gia diễn ra như thế nào và liệu những hành động mạnh mẽ của ông Trump có làm thay đổi cách thức tiến hành các cuộc đàm phán hay không?

Jason Langrish, một nhà đàm phán thương mại kỳ cựu của Canada, cho biết rằng những lời đe dọa áp thuế của ông Trump đã làm xấu đi bầu không khí trong phòng đàm phán. Ông giải thích rằng gần đây, trong thời kỳ chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa bản địa đang gia tăng, các thỏa thuận thương mại đã trở nên mang tính phòng thủ và buộc tội nhiều hơn. Ông Langrish, người đã giúp Canada ký kết các thỏa thuận thương mại với EU và Ấn Độ, cho biết rằng điều này trái ngược với cách thức các thỏa thuận như vậy được đạt được trước đây. Theo truyền thống, các cuộc đàm phán thương mại thường mang tính tích cực vì bạn đang nâng cấp một thỏa thuận vốn đã có hiệu quả giữa hai quốc gia.

Một cựu đàm phán viên thương mại khác, Karl Falkenberg, người đã nhiều năm làm đại diện cho EU trong các cuộc đàm phán, nói rằng ông Trump ‘không chấp nhận luật chơi’. Ông không có ý khen ngợi, nhưng ông Trump chắc chắn sẽ coi đó là một lời khen.

Vậy chính xác thì các cuộc đàm phán thương mại được tiến hành như thế nào? Điều gì diễn ra trong các phòng họp kín? Quá trình đàm phán thương mại thường bắt đầu với việc mỗi bên chỉ định một trưởng đoàn đàm phán. Các nhóm được bố trí cho mỗi bàn đàm phán, có thể bao gồm các vấn đề như thuế quan, quy định, và mua sắm chính phủ. Mỗi bàn đàm phán sẽ có một thành viên phụ trách riêng.

Ông Langrish nói rằng sau đó, ‘cuộc đua bắt đầu’, lưu ý rằng các thỏa thuận thường mất nhiều năm để hoàn tất. Đối với ông Falkenberg, một ngày làm việc điển hình trong các cuộc đàm phán gồm một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều, nhưng ông cho biết đã từng ‘rời văn phòng lúc 5 giờ sáng’.

Mặc dù các bộ phim chính trị truyền hình thường phóng đại các xung đột trong đàm phán, nhưng hầu hết những người trong ngành đều nói rằng công việc thực sự diễn ra âm thầm, trong nhiều giờ thương lượng chiến lược, cả cho và nhận. Wendy Cutler, một cựu nhà đàm phán thương mại của Mỹ, cho biết rằng yếu tố quan trọng nhất trong đàm phán là sự tin tưởng. Bà nói rằng bạn sẽ không bao giờ có được 100% sự tin tưởng, bởi vì mỗi bên đều có các mục tiêu quốc gia riêng. Nhưng nếu bạn cảm thấy có thể chia sẻ không chính thức các đề xuất với phía bên kia, và điều đó sẽ không bị rò rỉ ra báo chí hay lan truyền đến các bên liên quan, thì sẽ dễ dàng hơn để đi đến một kết thúc thành công.

Tuy nhiên, trong khi các yếu tố nội bộ trong phòng đàm phán có vai trò quan trọng, thì những gì đang diễn ra bên ngoài thế giới mới chính là thứ có thể quyết định sự thành – bại của một thỏa thuận. Ông Langrish chỉ ra rằng có những người phản đối một thỏa thuận được ký kết, chẳng hạn như một lĩnh vực kinh tế có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, hoặc phe đối lập chính trị trong nước.

Bà Cutler nói thêm rằng điều khiến các nhóm đàm phán của Mỹ gặp khó khăn chính là việc ông Trump muốn họ ký kết các thỏa thuận mới với hầu hết các quốc gia trong một khoảng thời gian rất ngắn. Lời khuyên của bà Cutler dành cho Tổng thống Donald Trump và những người thân cận ông là hãy ngưng sử dụng mạng xã hội, vì việc quá công khai một cuộc đàm phán có thể gây ảnh hưởng đến tiến trình.

Trong khi đó, khi thuế quan của Mỹ dường như liên tục tăng giảm một cách khó hiểu, giới luật sư thương mại trên toàn thế giới đang rất được săn đón.

Trong một diễn biến mới đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố việc đạt được thỏa thuận thương mại với Philippines vào ngày 22 tháng 7, sau cuộc gặp gỡ với Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. tại Nhà Trắng. Thỏa thuận này cho phép Mỹ áp mức thuế quan 19% đối với hàng hóa từ Philippines, giảm nhẹ từ mức 20% như dự kiến ban đầu. Đổi lại, Philippines sẽ mở cửa thị trường và áp thuế 0% đối với hàng hóa Mỹ.

Tổng thống Marcos Jr. đánh giá cao thành tựu này, cho rằng mức giảm 1% có vẻ nhỏ nhưng thực sự là một thành công đáng kể trong bối cảnh hiện nay. Các nhà phân tích nhận định rằng thỏa thuận này mang lại sự chắc chắn hơn trong thương mại cho Philippines, một đồng minh lâu đời của Mỹ tại Thái Bình Dương. Trước đó, Mỹ cũng đã đạt được thỏa thuận tương tự với Indonesia, với mức thuế quan 19% cho hàng hóa Indonesia.

Tổng thống Trump tự hào tuyên bố rằng thỏa thuận này cho phép Mỹ bảo vệ hoạt động sản xuất trong nước trong khi vẫn có được quyền tiếp cận thị trường rộng lớn. Tuy nhiên, thỏa thuận đột phá nhất là với Nhật Bản, khi Tokyo sẽ đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ và Mỹ sẽ nhận được 90% lợi nhuận. Nhật Bản sẽ trả thuế đối ứng với mức 15%.

Trong bối cảnh hạn chót ngày 1 tháng 8 để áp thuế quan cao hơn đang đến gần, các nước châu Á khác đang lo ngại về áp lực cạnh tranh. Hàn Quốc và Đài Loan đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng. Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa hạ dự báo tăng trưởng cho các nền kinh tế đang phát triển ở châu Á – Thái Bình Dương, còn 4,7% năm 2025 và 4,6% năm 2026. ADB cảnh báo triển vọng khu vực có thể xấu đi nếu căng thẳng thương mại và thuế quan leo thang.

Cuộc đàm phán thương mại giữa các nước đang diễn ra gấp rút trước thời hạn 1 tháng 8. Thái Lan hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận với Mỹ về giảm mức thuế quan 36% trước thời hạn này. Các quốc gia đang nỗ lực để đạt được thỏa thuận thương mại thuận lợi trước khi áp thuế quan cao hơn có hiệu lực.

Thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và các nước châu Á đã mang lại nhiều lợi ích cho các bên. Tuy nhiên, triển vọng thương mại khu vực vẫn còn nhiều thách thức và phụ thuộc vào diễn biến của các cuộc đàm phán thương mại trong thời gian tới.

Căng thẳng thương mại leo thang giữa Trung Quốc và Mỹ dường như chưa gây ra tác động rõ ràng đến hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 6 vừa qua. Số liệu mới công bố cho thấy kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng 5,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức tăng trưởng vững chắc. Trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu của Trung Quốc duy trì tốc độ tương đương năm trước, góp phần giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiến gần mục tiêu tăng trưởng Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm nay.

Tuy nhiên, tình hình này có thể sẽ không kéo dài. Các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức lớn khi căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang. Việc Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận tạm hoãn áp thuế vào tháng 5 vừa qua đã giúp giảm bớt căng thẳng, nhưng nhiều mặt hàng Trung Quốc khi xuất khẩu sang Mỹ vẫn phải chịu thuế suất trên 50%. Một số doanh nghiệp Trung Quốc đã tìm cách lách luật bằng cách tái phân loại hàng hóa đã hoàn thiện thành nguyên liệu thô để giảm giá trị khai báo xuất khẩu.

Xu hướng đáng chú ý nhất là sự chuyển hướng thị trường xuất khẩu của các doanh nghiệp Trung Quốc. Tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ của Trung Quốc đã giảm từ khoảng 15% trong năm ngoái xuống còn 12% trong nửa đầu năm nay. Thay vào đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang Đông Nam Á tăng mạnh. Các chuyên gia dự báo rằng sức ép sẽ gia tăng trong nửa cuối năm. Hạn chót ngày 12/8 để hoàn tất vòng đàm phán thương mại giữa Trung Quốc với Mỹ đang đến gần. Nếu đàm phán thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ không đạt kết quả, khả năng cao là thuế quan sẽ bị nâng lên.

Ngay cả khi giữ nguyên mức hiện tại, hoạt động ‘xuất hàng sớm’ cũng sẽ chững lại, khiến nhu cầu yếu đi vì hàng đã được đẩy mạnh xuất khẩu từ trước. Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào mới đây cho biết chính phủ nước này đã chuẩn bị các biện pháp và có trong tay ‘nhiều công cụ’ để tránh khả năng sụt giảm kinh tế trong nửa cuối năm.

Dữ liệu chính thức công bố mới đây cho thấy tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đạt 5,2% trong quý II/2025, vượt nhẹ so với mức dự báo 5,1% theo khảo sát của hãng tin Reuters và trên ngưỡng mục tiêu tăng trưởng cả năm 5% mà Chính phủ Trung Quốc đề ra.

Tuy nhiên, các nhà phân tích đã cảnh báo rằng cần phải có thêm nhiều biện pháp để thúc đẩy tiêu dùng nội địa vốn đang trì trệ, trong bối cảnh xuất khẩu phải đối mặt với các tác động dây chuyền từ những bất ổn thương mại toàn cầu. Thuế quan cũng đang tạo ra những tác động dây chuyền ngày càng rõ rệt. Xuất khẩu từng là điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc trong những năm gần đây. Nhưng cuộc chiến thuế quan với Mỹ có thể khiến ánh sáng đó dần bị lu mờ.

Thị trường bán lẻ Mỹ, nền kinh tế số 1 thế giới, vừa ghi nhận sự chậm lại trong tăng trưởng doanh số bán lẻ trong 6 tháng đầu năm. Theo số liệu mới công bố của Liên đoàn bán lẻ Mỹ, doanh số bán lẻ không bao gồm ô tô và xăng dầu trong tháng 6 đã giảm 0,33% so với tháng 5. Sự sụt giảm này cho thấy tâm lý lo lắng của người tiêu dùng trước các biến động về thuế quan đang ngày càng rõ nét.

Trong 9 hạng mục bán lẻ của tháng 6, chỉ có hai danh mục ghi nhận doanh số tăng, đó là hàng điện tử và dụng cụ thể thao. Ngược lại, các mặt hàng như may mặc, hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm lại ghi nhận sự giảm sút. Sự sụt giảm trong doanh số bán lẻ này cho thấy người tiêu dùng đang ngày càng lo lắng về những biến động kinh tế và thuế quan.

Ông Gary Thanh Nguyen, một nhà kinh doanh tại bang Maryland, Mỹ, chia sẻ về sự tăng giá của các mặt hàng: “Trước đây, tôi mua thịt bò với giá 6,5 đến 7 đồng một pound, nhưng bây giờ giá đã tăng lên trên 10 đồng một pound, tương đương tăng khoảng 3 đồng.” Ông cho biết đã được thông báo về việc tăng giá này từ hơn một tháng trước. Việc tăng giá này có thể là do các nhà bán lẻ đang chuyển gánh nặng thuế quan sang cho người tiêu dùng.

Bà Trae Bodge, một chuyên gia bán lẻ hàng đầu tại Mỹ, nhận định: “Rõ ràng, thuế quan có liên quan chặt chẽ đến việc tăng giá, mặc dù mức tăng chưa cao như trong vài tháng qua. Nhiều nhà bán lẻ đang thực hiện việc tăng giá một cách âm thầm, và người tiêu dùng có thể không nhận thức được điều này nếu không theo dõi sát sao.” Bà cũng cho rằng người tiêu dùng cần phải cảnh giác trước những thay đổi về giá cả trên thị trường.

Sự trầm lắng của doanh số bán lẻ hiện nay phần nào phản ánh tâm trạng chờ đợi và lo lắng của người tiêu dùng trước những vấn đề kinh tế và biến động về thuế quan. Hiện tại, lượng hàng tồn kho đang nhiều hơn so với cùng kỳ các năm trước, do các doanh nghiệp đã tích cực nhập hàng khi thuế nhập khẩu ở mức 10%. Tuy nhiên, sau khi áp dụng mức thuế mới từ ngày 1/8, việc nhập khẩu hàng hóa dự báo sẽ chậm lại trong một thời gian để tiêu thụ hết hàng tồn kho.

Điều này sẽ tác động trực tiếp đến đơn hàng của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường Mỹ từ khoảng tháng 9 trở đi. Các doanh nghiệp xuất khẩu cần phải chuẩn bị và thích nghi với những thay đổi về thuế quan và thị trường để giảm thiểu rủi ro và tận dụng cơ hội.

Tác động từ các chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong 6 tháng cầm quyền đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai đang dần hiện rõ trong nền kinh tế nước này. Wall Street Journal cho rằng những tác động này chưa đủ lớn để khiến kinh tế Mỹ đi chệch hướng, nhưng trên thực tế, nền kinh tế lớn nhất thế giới đã trụ vững trong thương chiến tốt hơn nhiều so với dự báo của giới chuyên gia. Tuy nhiên, khoảng thời gian mà chính sách của ông Trump không để lại tác động nào trong các dữ liệu kinh tế cứng có vẻ đã đi đến hồi kết.

Những dấu hiệu đáng lo ngại bắt đầu xuất hiện khi giá cả các mặt hàng nhập khẩu chủ chốt như đồ nội thất và quần áo ghi nhận mức tăng mạnh. Số liệu lạm phát tháng 6 công bố ngày 15/7 cho thấy mức tăng so với cùng kỳ năm ngoái của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là 2,7%. Theo một báo cáo của ngân hàng UBS, giá của các hàng hóa trong rổ hàng hóa tính lạm phát lõi của Mỹ đã tăng với tốc độ hàng tháng nhanh nhất trong 3 năm trở lại đây.

Thị trường lao động cũng bắt đầu cho thấy những dấu hiệu suy yếu. Tăng trưởng việc làm trong số liệu chính thức dường như đã chậm lại trong các ngành công nghiệp phụ thuộc nhiều vào lao động nhập cư bất hợp pháp. Lực lượng lao động là người sinh ra ở nước ngoài đã giảm đáng kể kể từ tháng 3. Gần đây, người nhập cư gần đây dường như ngại tham gia các cuộc khảo sát hàng tháng về tình hình việc làm do Bộ Lao động Mỹ thực hiện.

Các số liệu thống kê cho thấy người Mỹ vẫn đang chi tiêu và các nhà tuyển dụng vẫn tiếp tục tạo thêm việc làm. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu tất cả những yếu tố tích cực đó có duy trì được hay không – và nếu không, nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tiếp tục giữ được nhịp độ tăng trưởng này trong bao lâu.

Dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu khổng lồ của ông Trump mà Quốc hội Mỹ thông qua gần dây cũng có thể hỗ trợ tăng trưởng kinh tế Mỹ ở một số phương diện. Tuy nhiên, giới chức chính quyền ông Trump vẫn phản bác quan điểm của giới chuyên gia rằng các nhà nhập khẩu rốt cục sẽ đẩy thuế quan về phía người tiêu dùng.