Tâm lý học – Phattrienkinhte.com https://phattrienkinhte.com Nơi chia sẻ kiến thức và thông tin chuyên sâu về phát triển kinh tế tại Việt Nam và trên thế giới. Mon, 06 Oct 2025 18:39:54 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/news/2025/08/phattrienkinhte.svg Tâm lý học – Phattrienkinhte.com https://phattrienkinhte.com 32 32 Vì sao đánh đôi dễ sinh ra tình cảm lãng mạn? https://phattrienkinhte.com/vi-sao-danh-doi-de-sinh-ra-tinh-cam-lang-man/ Mon, 06 Oct 2025 18:39:50 +0000 https://phattrienkinhte.com/vi-sao-danh-doi-de-sinh-ra-tinh-cam-lang-man/

Trong lĩnh vực thể thao, đặc biệt là các môn đánh đôi như pickleball, quần vợt, cầu lông…, hiện tượng “vượt mức đồng đội” không chỉ là một câu đùa về những mối quan hệ tình cảm vượt quá mức đồng đội khi chơi đánh đôi nam nữ. Dưới góc nhìn khoa học tâm lý – thần kinh học hiện đại, đây là một chủ đề thực sự hiện hữu và được quan tâm.

Các chuyên gia đã chỉ ra rằng việc thường xuyên đánh đôi với người khác giới không chỉ rèn luyện kỹ năng phối hợp, mà còn vô tình tạo ra môi trường lý tưởng để nảy sinh cảm xúc lãng mạn. Tiến sĩ Karen Mitchell, chuyên gia tâm lý xã hội tại Đại học Stanford (Mỹ), cho rằng các môn thể thao đánh đôi là một trong những mô hình hiếm hoi kết hợp cả ba yếu tố tạo nên tình cảm: tương tác gần gũi, mục tiêu chung, và trải nghiệm cảm xúc mạnh.

Muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình, nên hạn chế đánh đôi nam nữ - Ảnh 2.
Muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình, nên hạn chế đánh đôi nam nữ – Ảnh 2.

Khi hai người phải liên tục phối hợp chiến thuật, di chuyển nhịp nhàng, và cùng chia sẻ các trạng thái thăng hoa, buồn bã, tiếc nuối, cảm thông, và động viên lẫn nhau, cảm xúc lãng mạn có thể nảy sinh. Về mặt sinh học, hiện tượng này được lý giải bằng các cơ chế thần kinh. Khi con người trải qua trạng thái hưng phấn cao – như hồi hộp trước một pha ghi điểm hay căng thẳng trong loạt bóng quyết định – cơ thể sẽ tiết ra adrenaline, một loại hormone tạo cảm giác kích thích và tăng nhịp tim.

Nếu cảm xúc này diễn ra trong sự hiện diện của người khác giới, bộ não có thể nhầm lẫn rằng nguyên nhân đến từ đối phương, thay vì từ hoàn cảnh. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng cảm xúc nảy nở khi hai người khác giới cùng trải qua một tình huống kịch tính, hồi hộp. Thí nghiệm kinh điển “cây cầu rung lắc” của hai nhà khoa học Donald Dutton và Arthur Aron vào năm 1974 đã cho thấy rằng các chàng trai có nhiều khả năng sẽ gọi lại cho cô gái sau khi cùng cô đi qua cây cầu treo nguy hiểm.

Muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình, nên hạn chế đánh đôi nam nữ - Ảnh 4.
Muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình, nên hạn chế đánh đôi nam nữ – Ảnh 4.

Trong thể thao đánh đôi, các nhà nghiên cứu cho rằng các trận đấu căng thẳng hoàn toàn có thể đóng vai trò “chất xúc tác cảm xúc”, thúc đẩy sự gần gũi tâm lý giữa hai người tương tự như “cây cầu rung lắc”. Ngoài ra, các hoạt động thể thao đôi còn kích thích sự tiết oxytocin – thường được gọi là “hormone gắn bó”. Chất này tăng khi con người cảm thấy tin tưởng, hỗ trợ lẫn nhau và tiếp xúc cơ thể trong các hành vi như vỗ tay, đập vai cổ vũ.

Đánh đôi nam nữ mang lại nhiều cảm xúc cho cả hai giới - Ảnh: P.B
Đánh đôi nam nữ mang lại nhiều cảm xúc cho cả hai giới – Ảnh: P.B

Theo nghiên cứu năm 2017 của nhóm học giả tại Đại học Oxford (Anh), các cặp chèo thuyền đôi có nồng độ oxytocin cao hơn nhóm tập đơn lẻ, và thể hiện mức độ gắn bó tâm lý lớn hơn sau buổi tập. Về khía cạnh thần kinh, khoa học hiện đại còn phát hiện một hiện tượng thú vị gọi là “đồng bộ sóng não giữa hai cá nhân cùng hoạt động”.

Trong thể thao đôi, việc cùng nhau di chuyển, phản ứng và điều chỉnh tốc độ tạo ra nhịp điệu vận động tương thích, giúp não bộ của hai người “đồng bộ hóa” ở các vùng xử lý cảm xúc xã hội. Nhiều ví dụ trong giới thể thao đỉnh cao cho thấy tình đồng đội trên sân bóng, sân cầu có thể biến thành tình cảm thực thụ.

Và cũng như câu châm chọc phổ biến trên mạng xã hội ngày này – “vượt mức pickleball”, những nghiên cứu khoa học này tạo nên một lời nhắc nhở thực tiễn: hãy cẩn trọng với việc đánh đôi nam nữ trong thể thao, đặc biệt khi bạn đã có gia đình. Nếu bạn còn độc thân, chơi thể thao đôi đồng nghĩa với việc mở ra cho bạn một cơ hội mới trong chuyện tình cảm.

]]>
Não bộ phán xét cơ thể người khác như thế nào? https://phattrienkinhte.com/nao-bo-phan-xet-co-the-nguoi-khac-nhu-the-nao/ Sat, 20 Sep 2025 10:09:43 +0000 https://phattrienkinhte.com/nao-bo-phan-xet-co-the-nguoi-khac-nhu-the-nao/

Một nghiên cứu gần đây đã ứng dụng công nghệ theo dõi mắt để xác định các mẫu hình視覺 mà con người sử dụng khi đánh giá cơ thể người khác. Nghiên cứu này chỉ ra rằng, khi đánh giá, con người có xu hướng tập trung sự chú ý vào ngực và thân mình nhiều hơn so với các bộ phận khác của cơ thể. Điều này cũng cho thấy rằng chỉ số khối cơ thể (BMI) và loại đánh giá cụ thể mà một người thực hiện có thể ảnh hưởng đến cách họ nhìn và đánh giá cơ thể người khác.

Các nhà nghiên cứu đã tuyển dụng 32 người tham gia, phần lớn là sinh viên đại học, để tham gia vào nghiên cứu trong một môi trường phòng thí nghiệm được kiểm soát. Những người tham gia này được yêu cầu đánh giá hình ảnh kỹ thuật số của các mô hình nam và nữ khác nhau với các chỉ số khối cơ thể (BMI) khác nhau, từ gầy đến béo phì. Trong khi đánh giá, thiết bị theo dõi mắt ghi lại dữ liệu về nơi và thời gian họ nhìn vào các bộ phận khác nhau của cơ thể.

Kết quả chỉ ra rằng sự chú ý視覺 không được phân bố đều trên cơ thể. Ngực và eo nhận được nhiều sự chú ý nhất, trong khi đùi và chân dưới nhận được ít nhất. Những người tham gia có xu hướng nhìn lâu hơn và thường xuyên hơn vào các mô hình nam hơn là mô hình nữ. Ngoài ra, bộ phận cơ thể nhận được nhiều sự chú ý đã thay đổi theo kích thước cơ thể. Ở chỉ số khối cơ thể thấp hơn, con người dành nhiều thời gian hơn để nhìn vào eo, trong khi ở trọng lượng cao hơn, cái nhìn của họ chuyển hướng nhiều hơn đến ngực.

Các loại đánh giá xã hội khác nhau cũng tinh vi ảnh hưởng đến hành vi nhìn. Khi những người tham gia đánh giá tuổi trẻ, họ có xu hướng nhìn nhiều hơn vào đầu, so với khi họ đánh giá sự hấp dẫn hoặc sức khỏe. Điểm đánh giá cho sức khỏe dẫn đến tập trung nhiều hơn vào ngực và phần eo, khu vực liên quan đến phân phối mỡ nhìn thấy và cơ bắp.

Về điểm đánh giá thực tế, những người tham gia đánh giá mức độ cân nặng khỏe mạnh thấp nhất là hấp dẫn và khỏe mạnh nhất. Tuy nhiên, điểm đánh giá tuổi trẻ đạt đỉnh cao nhất đối với cơ thể nhẹ nhất – những cơ thể được phân loại là gầy. Điều này có thể phản ánh mối liên hệ văn hóa và tiến hóa giữa sự gầy, tuổi trẻ và tiềm năng sinh sản.

Nghiên cứu cũng chỉ ra một số khác biệt trong cách những người tham gia đánh giá cơ thể nam và nữ. Mô hình nam gầy được đánh giá thấp hơn đáng kể về sự hấp dẫn và sức khỏe so với mô hình nữ gầy. Điều này có thể phản ánh cách cơ bắp thấp, thường đi kèm với cân nặng thấp, bị nhìn nhận tiêu cực ở nam giới.

Các nhà nghiên cứu đề xuất rằng các nghiên cứu trong tương lai nên bao gồm hỗn hợp người tham gia cân bằng hơn về giới tính và độ tuổi. Họ cũng đề xuất khám phá cách hình ảnh cơ thể và kinh nghiệm của mọi người có thể định hình đánh giá của họ về người khác. Việc áp dụng các phương pháp nghiên cứu trong môi trường tự nhiên hơn cũng có thể giúp xác nhận liệu các mẫu quan sát trong phòng thí nghiệm có phản ánh hành vi trong thế giới thực hay không.

Tác giả nghiên cứu, Edward Morrison, một giảng viên cao cấp tại Đại học Portsmouth, cho biết: “Kết quả có thể khác nếu chúng tôi có đủ người xem nam để so sánh, vì các nghiên cứu khác cho thấy. Các kích thích của chúng tôi cũng là mô hình được tạo ra bởi máy tính mà không có khuôn mặt hoặc quần áo (nhưng không có cơ quan sinh dục). Điều này là để chúng tôi có thể kiểm soát kích thước cơ thể một cách thử nghiệm trong khi giữ mọi thứ khác không đổi.”

Nghiên cứu này đã được công bố trong Behavioral Sciences. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Đại học Portsmouth hoặc liên hệ với tác giả nghiên cứu.

]]>
Tiếp xúc với ngoại tình ảnh hưởng như thế nào đến mối quan hệ của bạn https://phattrienkinhte.com/tiep-xuc-voi-ngoai-tinh-anh-huong-nhu-the-nao-den-moi-quan-he-cua-ban/ Tue, 16 Sep 2025 09:55:17 +0000 https://phattrienkinhte.com/tiep-xuc-voi-ngoai-tinh-anh-huong-nhu-the-nao-den-moi-quan-he-cua-ban/

Việc chứng kiến hành vi phản bội từ người khác có thể ảnh hưởng đến mức độ sẵn sàng ngoại tình của chính chúng ta. Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với hành vi ngoại tình từ những người xung quanh có thể làm thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về các chuẩn mực xã hội liên quan đến sự thủy chung.

Nghiên cứu số 3: Tương tác với người khác
Nghiên cứu số 3: Tương tác với người khác

Khi thấy rằng nhiều người khác đang tham gia vào các mối quan hệ ngoài luồng, cảm giác về sự phản bội có thể trở nên bình thường hơn trong tâm trí của chúng ta. Điều này dẫn đến một câu hỏi lớn: Liệu chúng ta có thể dễ dàng chấp nhận việc phản bội nếu xung quanh mình có quá nhiều người làm điều tương tự?

Những nghiên cứu đột phá về hành vi ngoại tình: Ngoại tình có thể lây lan
Những nghiên cứu đột phá về hành vi ngoại tình: Ngoại tình có thể lây lan

Việc tiếp xúc với hành vi ngoại tình từ những người xung quanh có thể làm giảm sự khao khát và cam kết với người bạn đời hiện tại, đồng thời làm tăng sự hứng thú với những đối tượng hấp dẫn khác. Một nghiên cứu cho thấy rằng khi nhận thức về việc ngoại tình trở nên phổ biến, nhiều người có xu hướng cảm thấy rằng hành vi này không còn là điều gì quá nghiêm trọng.

Các nghiên cứu đã được thực hiện để đánh giá tác động của việc tiếp xúc với hành vi ngoại tình đến mức độ sẵn sàng phản bội. Trong một nghiên cứu, các sinh viên đại học tại Israel, đang trong mối quan hệ ít nhất 4 tháng, được cho xem một đoạn video cung cấp hai con số khác nhau về mức độ phổ biến của ngoại tình: 86% hoặc 11%. Sau đó, người tham gia được yêu cầu viết về một tưởng tượng tình dục liên quan đến người khác, không phải bạn đời hiện tại.

Kết quả cho thấy việc thao túng nhận thức về mức độ phổ biến của ngoại tình không ảnh hưởng rõ rệt đến ham muốn dành cho bạn đời hiện tại hay với một người khác. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác đã cho thấy rằng những sinh viên trong mối quan hệ dị tính ít nhất 12 tháng được đọc một “lời thú tội” về hành vi ngoại tình có xu hướng trả lời “có” với nhiều ảnh hơn, cho thấy họ dễ rung động với nhiều người lạ hơn so với nhóm chỉ đọc về gian lận học đường.

Nghiên cứu thứ ba đã đi sâu vào việc ảnh hưởng của thông tin về ngoại tình đến mức độ cam kết trong các mối quan hệ hiện tại. Những sinh viên trong mối quan hệ ít nhất 4 tháng được đọc kết quả khảo sát cho thấy 85% người được hỏi đã từng ngoại tình. Sau đó, họ tương tác với một trợ lý nghiên cứu qua nền tảng nhắn tin.

Kết quả cho thấy, những người được tiếp xúc với thông tin về ngoại tình trong tình yêu cảm thấy ít gắn bó với mối quan hệ hiện tại hơn so với nhóm đọc về gian lận học đường. Ngoài ra, dù thuộc nhóm nào, nam giới cũng thể hiện mức độ cam kết thấp hơn nữ giới.

Các tác giả của nghiên cứu lý giải rằng việc tiếp xúc với ngoại tình, qua lời kể, hình ảnh hay các nghiên cứu, có thể khiến hành vi ấy trở nên “bình thường hóa”, và do đó, làm lung lay sự vững chắc trong các mối quan hệ hiện tại. Khi ngoại tình được xem là chuyện thường tình, ta có thể không còn quá tha thiết trong việc bảo vệ tình yêu đang có, khiến bản thân dễ sa vào những mối quan hệ ngoài luồng.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi mà công nghệ và mạng xã hội ngày càng phát triển, việc tiếp cận thông tin về ngoại tình trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Những câu chuyện về tình yêu vụng trộm, những hình ảnh đầy quyến rũ trên mạng xã hội có thể tạo ra những cám dỗ không thể cưỡng lại. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động đến toàn bộ cấu trúc của các mối quan hệ trong xã hội.

Khi mà ngoại tình trở thành một chủ đề phổ biến, liệu chúng ta có thể giữ vững những giá trị truyền thống về tình yêu và sự chung thủy? Hay chúng ta sẽ dễ dàng chấp nhận những hành vi phản bội như một phần của cuộc sống?

Mặc dù nghiên cứu này đã mở ra một góc nhìn mới về hành vi ngoại tình, nhưng để hiểu rõ hơn về tác động của việc tiếp xúc với hành vi ngoại tình đối với sự sẵn sàng phản bội trong thực tế, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu sâu rộng hơn trong tương lai.

]]>
Nhiều trường đại học tuyển ngành Tâm lý học năm 2025 https://phattrienkinhte.com/nhieu-truong-dai-hoc-tuyen-nganh-tam-ly-hoc-nam-2025/ Mon, 15 Sep 2025 04:55:17 +0000 https://phattrienkinhte.com/nhieu-truong-dai-hoc-tuyen-nganh-tam-ly-hoc-nam-2025/

Ngành Tâm lý học đang trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho nhiều thí sinh trong kỳ tuyển sinh đại học gần đây. Với sự phát triển không ngừng của xã hội, tầm quan trọng của ngành Tâm lý học ngày càng được khẳng định, ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Để đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu của sinh viên, nhiều cơ sở giáo dục đại học tại Việt Nam đã mở ngành Tâm lý học trong chương trình tuyển sinh của mình. Dưới đây là danh sách các cơ sở giáo dục đại học tuyển sinh ngành Tâm lý học:

Đại học Quốc gia Hà Nội là một trong những đơn vị tiên phong trong đào tạo và nghiên cứu về Tâm lý học tại Việt Nam. Khoa Tâm lý học thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội cung cấp cho sinh viên kiến thức chuyên sâu về tâm lý con người, cũng như kỹ năng thực hành trong lĩnh vực tâm lý.

Đại học Sư phạm Hà Nội cũng cung cấp chương trình đào tạo ngành Tâm lý học, giúp sinh viên hiểu rõ về tâm lý con người, các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi và quá trình phát triển của con người. Ngành học này được thiết kế nhằm cung cấp cho sinh viên kiến thức sâu rộng về tâm lý con người, cũng như kỹ năng thực hành trong lĩnh vực tâm lý.

Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia TP.HCM tập trung vào việc nghiên cứu và đào tạo về tâm lý con người, các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi và quá trình phát triển của con người. Ngành Tâm lý học của đại học này hướng đến cung cấp cho sinh viên kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực tâm lý.

Đại học Mở TP.HCM cũng là một trong những cơ sở giáo dục tuyển sinh ngành Tâm lý học, với chương trình đào tạo đa dạng và phù hợp với nhu cầu của sinh viên. Trường cung cấp môi trường học tập linh hoạt và phù hợp với nhu cầu của từng sinh viên.

Ngoài ra, còn nhiều cơ sở giáo dục đại học khác cũng có thông tin tuyển sinh ngành Tâm lý học mới nhất. Thí sinh có thể tham khảo trước khi quyết định nộp đơn. Tuy nhiên, thí sinh cần lưu ý rằng thông tin tuyển sinh có thể thay đổi theo từng năm, vì vậy nên theo dõi thường xuyên thông tin từ các trường đại học để có thông tin chính xác và cập nhật nhất.

]]>
Cô gái 15 tuổi trở thành ‘thần đồng’ toàn cầu với học tập xuất sắc https://phattrienkinhte.com/co-gai-15-tuoi-tro-thanh-than-dong-toan-cau-voi-hoc-tap-xuat-sac/ Sun, 14 Sep 2025 13:54:42 +0000 https://phattrienkinhte.com/co-gai-15-tuoi-tro-thanh-than-dong-toan-cau-voi-hoc-tap-xuat-sac/

Alisa Phạm, một cái tên đã trở nên quen thuộc trong cộng đồng giáo dục New Zealand và Việt Nam, chuẩn bị làm nên lịch sử khi trở thành sinh viên người Việt trẻ tuổi nhất nhận bằng cử nhân trong lĩnh vực giáo dục của đất nước này. Ở tuổi 15, cô bé đã hoàn thành chương trình cử nhân nghiên cứu truyền thông tại Trường Đại học Công nghệ Auckland (AUT), một thành tựu đáng kinh ngạc và được mệnh danh là “thần đồng”.

Thần đồng người Việt tốt nghiệp đại học ở tuổi 15 tại New Zealand - Ảnh 3.
Thần đồng người Việt tốt nghiệp đại học ở tuổi 15 tại New Zealand – Ảnh 3.

Không dừng lại ở đó, Alisa Phạm hiện đang theo đuổi hai chương trình thạc sĩ cùng lúc, thể hiện khả năng và đam mê học tập không giới hạn. Dự kiến, cô sẽ hoàn thành thạc sĩ ngành nghiên cứu triết học về trí tuệ nhân tạo (AI) tại AUT vào cuối năm nay và thạc sĩ ngành tâm lý học của ĐH Harvard (Mỹ) vào năm 2026. Thành tích của cô đã giúp Alisa Phạm trở thành người Việt duy nhất được vinh danh trong top 100 Thần đồng trẻ toàn cầu 2025 (Global Child Prodigy Awards – GCPA 2025) trong lĩnh vực giáo dục.

Thần đồng người Việt tốt nghiệp đại học ở tuổi 15 tại New Zealand - Ảnh 2.
Thần đồng người Việt tốt nghiệp đại học ở tuổi 15 tại New Zealand – Ảnh 2.

Hiện tại, Alisa Phạm đang tập trung nghiên cứu về AI, tâm lý học, truyền thông và an ninh mạng. Không chỉ dừng lại ở việc học tập, cô còn tích cực tham gia làm trợ lý nghiên cứu cùng giảng viên Jennie Watts tại AUT. Với phương châm “xác định lĩnh vực tri thức, phân tích mọi khía cạnh, luôn đặt câu hỏi đa chiều, phản biện và tìm ra giải pháp mới”, Alisa Phạm đã thể hiện sự đam mê và kiên trì với tri thức.

Tốt nghiệp đại học tuổi 15 - Ảnh 2.
Tốt nghiệp đại học tuổi 15 – Ảnh 2.

Không chỉ muốn tiếp tục học tập và phát triển bản thân, Alisa Phạm còn mong muốn chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với các bạn học sinh đồng trang lứa trong nước. Cô hy vọng có thể giúp các bạn trẻ phát triển tư duy độc lập, cũng như kỹ năng mềm để thành công trong tương lai. Song song với việc học tập, Alisa Phạm cũng đã kiến tạo Ozone Points, một nền tảng trực tuyến giúp trẻ em, phụ huynh và mọi người tiếp cận, tham gia đăng ký trồng cây và giữ gìn môi trường thiên nhiên, góp phần hạn chế tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu.

Với niềm tin rằng “sức mạnh lớn nhất của chúng ta là đoàn kết và thấu hiểu lẫn nhau để hướng tới tương lai bền vững, hạnh phúc cho tất cả mọi người”, Alisa Phạm tiếp tục con đường học tập suốt đời và không ngừng phát triển. Tới đây, cô sẽ dự lễ tốt nghiệp với tư cách là sinh viên người Việt trẻ tuổi nhất nhận bằng cử nhân trong lịch sử giáo dục New Zealand. Sự kiện này hứa hẹn sẽ là một dấu mốc quan trọng trong hành trình của Alisa Phạm, đồng thời truyền cảm hứng cho nhiều bạn trẻ khác.

Alisa Phạm đang chứng minh rằng với đam mê, kiên trì và tư duy cởi mở, không có giới hạn nào cho việc học tập và phát triển. Cô bé “thần đồng” này đang làm nên lịch sử và hứa hẹn sẽ tiếp tục tạo ra những dấu ấn trong tương lai không xa.

]]>
5 ngành học hot nhờ công nghệ 4.0, dễ tìm việc với mức lương cao https://phattrienkinhte.com/5-nganh-hoc-hot-nho-cong-nghe-4-0-de-tim-viec-voi-muc-luong-cao/ Sun, 24 Aug 2025 18:26:05 +0000 https://phattrienkinhte.com/5-nganh-hoc-hot-nho-cong-nghe-4-0-de-tim-viec-voi-muc-luong-cao/

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Khi nhắc đến công nghệ, mọi người thường nghĩ đến các ngành học như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm. Tuy nhiên, cũng có những ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp đến công nghệ nhưng lại đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Dưới đây là 5 ngành học đang ‘hưởng ké’ nhưng lại mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn, thậm chí còn dễ tiếp cận hơn với nhiều học sinh phổ thông không thiên về kỹ thuật nặng.

1. Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng: Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn.

2. Marketing số: Ngành Marketing số (Digital Marketing) trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ.

3. Ngôn ngữ học tính toán: Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot…

4. Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI): Ngành UX/UI hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn.

5. Tâm lý học: Ngành Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu…

Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người.

]]>
Vì sao nhiều người nổi tiếng cảm thông với ông Nguyễn Công Trí? https://phattrienkinhte.com/vi-sao-nhieu-nguoi-noi-tieng-cam-thong-voi-ong-nguyen-cong-tri/ Sun, 24 Aug 2025 11:58:02 +0000 https://phattrienkinhte.com/vi-sao-nhieu-nguoi-noi-tieng-cam-thong-voi-ong-nguyen-cong-tri/

Gần đây, vụ việc Nhà thiết kế Nguyễn Công Trí bị bắt giữ vì liên quan đến ma túy đã gây ra một cơn “địa chấn” trong dư luận. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người quan tâm không chỉ dừng lại ở hành vi vi phạm pháp luật của một cá nhân, mà còn lan sang một hiện tượng gây tranh cãi hơn: sự cảm thông, tiếc nuối, thậm chí là bênh vực công khai từ một bộ phận người nổi tiếng dành cho nhà thiết kế này.

Chuyên gia tâm lý 'hiến kế' giúp KOL, KOC sử dụng sức ảnh hưởng có trách nhiệm
Chuyên gia tâm lý ‘hiến kế’ giúp KOL, KOC sử dụng sức ảnh hưởng có trách nhiệm

Tại sao một hành vi vi phạm pháp luật rõ ràng lại được nhìn nhận dưới lăng kính cảm thông? Đâu là những yếu tố tâm lý ẩn sau xu hướng bảo vệ “người trong giới” bất chấp sai phạm? Liệu tài năng và những cống hiến trong quá khứ có thể trở thành một dạng “kim bài miễn tử” cho những lỗi lầm hiện tại?

Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học, đã có cuộc trao đổi với phóng viên Chuyên trang Sinh Viên Việt Nam, Báo Tiền Phong để giải mã hiện tượng này. Theo ông Hiếu, thực tế đây không phải lần đầu chúng ta chứng kiến hiện tượng một bộ phận người nổi tiếng bày tỏ sự cảm thông với đồng nghiệp khi người đó bị phát hiện vi phạm pháp luật. Điều khiến dư luận bức xúc là sự cảm thông này diễn ra trong bối cảnh thông tin chính thức từ cơ quan chức năng cho biết NTK Nguyễn Công Trí bị bắt giữ với số lượng ma túy lớn.

Dưới góc độ tâm lý xã hội, đây là biểu hiện của một hiện tượng gọi là “thiên vị trong nhóm nội bộ” (in-group favoritism). Khi một cá nhân thuộc về một nhóm nghề nghiệp, xã hội hoặc văn hóa cụ thể, những người trong cùng nhóm ấy sẽ có xu hướng bảo vệ nhau, ngay cả khi cá nhân đó có hành vi sai trái.

Ông Hiếu cũng chỉ ra rằng sự kiện này cũng phản ánh hiệu ứng “halo” (ánh hào quang) – tức là khi một người nổi tiếng, tài năng hoặc có thành tích đáng ngưỡng mộ trong một lĩnh vực nào đó, người ta có xu hướng đánh giá tích cực về mọi khía cạnh khác của họ.

Có ba nhóm nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiệu ứng tâm lý này, theo ông Hiếu. Thứ nhất, là yếu tố tâm lý xã hội mang tính bản năng. Thứ hai, là cơ chế tự phòng vệ tâm lý của những người hoạt động trong lĩnh vực có mức độ căng thẳng, áp lực cao. Thứ ba, là văn hóa “tha thứ chọn lọc” và sự lẫn lộn giữa tài năng và đạo đức trong xã hội Việt Nam.

Ông Hiếu cũng nhấn mạnh rằng nếu một người có tài năng kiệt xuất và đóng góp nhiều cho xã hội sẽ nhận được sự cảm thông lớn hơn khi người đó mắc lỗi là một cách nghĩ nguy hiểm và có phần sai lệch. Pháp luật không phân biệt người giỏi hay dở – hành vi vi phạm đều phải xử lý nghiêm minh, bất kể thân phận, danh tiếng.

Sự cảm thông chỉ có ý nghĩa khi người phạm tội ăn năn, hối cải, tự nhận thức sai lầm và hợp tác với cơ quan chức năng. Còn nếu cảm thông theo kiểu “bỏ qua cho nhau”, thì đó là sự xúc phạm đến công lý và những người đang tuân thủ pháp luật mỗi ngày.

Trước vụ việc này, dư luận chia thành hai phe. Dưới góc độ tâm lý, ông Hiếu cho rằng sự phân cực dư luận là điều dễ hiểu, bởi hai nhóm này đại diện cho hai hệ quy chiếu giá trị khác nhau.

Nếu chúng ta quá dễ dàng bênh vực cho người nổi tiếng khi họ làm sai, điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến suy nghĩ và hành vi của giới trẻ về việc phải sống và thượng tôn pháp luật, ông Hiếu cho rằng đây là vấn đề cốt lõi và nghiêm trọng nhất. Giới trẻ đang sống trong kỷ nguyên truyền thông đại chúng, mạng xã hội, nơi mà người nổi tiếng không chỉ là nghệ sĩ – họ còn là biểu tượng văn hóa.

Tóm lại, pháp luật là ranh giới cuối cùng bảo vệ trật tự xã hội. Người nổi tiếng, với sức ảnh hưởng lớn càng cần phải hiểu rõ giới hạn hành vi của mình. Cảm thông là điều cần thiết, nhưng không thể dùng nó để che đậy sai trái. Một xã hội văn minh là nơi mà mọi người, không phân biệt địa vị, đều bình đẳng trước pháp luật.

]]>
Giường bừa bộn giúp tăng sáng tạo nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro https://phattrienkinhte.com/giuong-bua-bon-giup-tang-sang-tao-nhung-cung-tiem-an-nhieu-rui-ro/ Thu, 31 Jul 2025 03:11:10 +0000 https://phattrienkinhte.com/giuong-bua-bon-giup-tang-sang-tao-nhung-cung-tiem-an-nhieu-rui-ro/

Nhiều phụ huynh thường lo lắng khi con mình không thích dọn dẹp và để giường ngủ bừa bộn. Tuy nhiên, các nghiên cứu tâm lý gần đây đã chỉ ra rằng sự bừa bộn có thể có tác động tích cực đến sự sáng tạo của trẻ. Một nghiên cứu của nhà tâm lý học Vohs vào năm 2023 cho thấy rằng những người ở trong môi trường bừa bộn có khả năng sáng tạo cao hơn 30% so với những người ở trong môi trường gọn gàng.

Cụ thể, nghiên cứu này đã yêu cầu 48 người tham gia liệt kê những công dụng sáng tạo của quả bóng bàn trong một căn phòng ‘gọn gàng’ hoặc ‘bừa bộn’. Kết quả cho thấy số lượng và chất lượng ý tưởng sáng tạo do nhóm phòng bừa bộn đề xuất cao hơn đáng kể. Ngoài ra, một nghiên cứu mở rộng khác cũng chỉ ra rằng những người có giường bừa bộn đánh giá khả năng sáng tạo của mình cao hơn 50% so với những người có giường gọn gàng. Điều này cho thấy rằng môi trường hỗn loạn có thể trực tiếp thúc đẩy tư duy phân kỳ, cho phép mọi người thoát khỏi khuôn khổ trong thời gian ngắn và có khả năng liên tưởng tự do.

Về cơ bản, một môi trường hỗn loạn truyền đi các tín hiệu ‘ngẫu nhiên’, và các tín hiệu ngẫu nhiên trong một môi trường hỗn loạn kích thích mạng lưới tư duy của con người. Ví dụ, kích thích tư duy sáng tạo, tư duy số không,… Tư duy từ con số không bắt nguồn từ khái niệm lập ngân sách từ con số không vào những năm 1970. Nó đề cập đến một cách suy nghĩ xem xét lại các vấn đề từ đầu bằng cách thoát khỏi khuôn khổ và kinh nghiệm hiện có. Cách suy nghĩ này ủng hộ việc gạt bỏ dữ liệu lịch sử và khuôn khổ hiện có và tái cấu trúc bản chất của thông tin hiện có. Mục đích của chế độ tư duy này là tìm kiếm sự đổi mới.

Ba đặc điểm của tư duy từ con số không là thiết lập lại từ đầu, định hướng mục tiêu và đột phá sáng tạo. Một môi trường hỗn loạn về cơ bản là một sự thiết lập lại, khiến các quy tắc và môi trường có trật tự trở nên ngẫu nhiên, cho phép mọi người tìm ra các giải pháp mới trong sự hỗn loạn. Con đường cơ bản của sự sáng tạo do sự hỗn loạn mang lại là môi trường định hình lại các mô hình nhận thức thông qua tính dẻo của não.

Rối loạn làm suy yếu cảm giác kiểm soát và kích hoạt mạng lưới chế độ mặc định/ACC của vỏ não vành trước DMN, do đó thúc đẩy các mối liên kết không liên quan từ xa và giải phóng tư duy khác biệt và sáng tạo của mọi người. Tuy nhiên, mọi thứ đều quá mức, và trong khi sự hỗn loạn phá vỡ sự cân bằng mang đến những ý tưởng tuyệt vời, nó cũng đi kèm với một số ‘rủi ro’ nhất định.

Ví dụ, một loạt hiệu ứng cửa sổ vỡ xuất hiện trong tâm lý học. Khi con người ở trong môi trường hỗn loạn trong thời gian dài, chức năng thùy trước trán của họ sẽ bị ức chế. Ngoài ra, môi trường lộn xộn sẽ làm tăng quá tải cảm giác ở một mức độ nhất định, làm tăng mức cortisol của một người, ức chế trạng thái thư giãn cần thiết cho tư duy sáng tạo và không có lợi cho tư duy phân kỳ.

Tóm lại, sự bừa bộn trong phòng sẽ có tác động đa chiều đến con người, vừa có lợi vừa có hại. Chúng ta cũng nên có thái độ biện chứng khi xem xét kết luận, bởi vì không bao giờ có một câu trả lời chuẩn mực cho việc làm thế nào để đạt được sự sáng tạo. Sự sáng tạo có thể được thúc đẩy thông qua nhiều yếu tố khác nhau, và mỗi người có thể có cách tiếp cận riêng để kích thích sự sáng tạo của mình.

]]>
Tâm lý phức tạp đằng sau các vụ trộm tình cảm nơi công cộng https://phattrienkinhte.com/tam-ly-phuc-tap-dang-sau-cac-vu-trom-tinh-cam-noi-cong-cong/ Tue, 22 Jul 2025 04:28:08 +0000 https://phattrienkinhte.com/tam-ly-phuc-tap-dang-sau-cac-vu-trom-tinh-cam-noi-cong-cong/

Trong thời đại hiện nay, việc các cặp đôi ngoại tình công khai ở những nơi đông người đã trở thành một hiện tượng đáng chú ý. Mới đây nhất, vụ ngoại tình của CEO công ty Astronomer, Andy Byron, với cấp dưới của mình, Giám đốc nhân sự Kristin Cabot, đã gây xôn xao khi cả hai bị phát hiện đang ôm ấp nhau tại một buổi hòa nhạc của Coldplay ở Boston, Mỹ. Điều đáng nói là cả hai đều đã có gia đình riêng.

Đây không phải là lần đầu tiên việc ngoại tình bị phát hiện ở nơi công cộng. Năm 2020, một cặp đôi đã bị bắt gặp hôn nhau trên khán đài trong một trận bóng giao hữu tại Ecuador. Khi biết mình đang được quay trên màn hình lớn, người đàn ông đã nhanh chóng rút tay lại và tỏ ra rất bối rối. Kết quả là mối quan hệ của anh ta đã tan vỡ.

(Ảnh minh hoạ)
(Ảnh minh hoạ)

Những vụ việc như vậy đã đặt ra câu hỏi về tâm lý của các cặp đôi ngoại tình. Tại sao họ lại chọn những nơi dễ bị phát hiện như vậy? Liệu họ có cố tình muốn bị phát hiện hay không? Có nhiều lý do giải thích cho hành động này. Một trong số đó là cảm giác vô hình giữa đám đông. Nhiều người tin rằng khi ở giữa hàng chục nghìn, hàng trăm nghìn người, họ sẽ không bị ai chú ý đến. Họ sẽ trở nên vô hình.

Tuy nhiên, thực tế là các sự kiện đông người thường có nhiều camera và dễ bị phát hiện. Với tốc độ lan truyền chóng mặt của mạng xã hội, chỉ cần một khung hình có bàn tay đặt sai chỗ, có nụ hôn say sưa là đủ để dân mạng ‘khui’ toàn bộ sự thật phía sau. Một lý do khác là tâm lý cho rằng mình sẽ không bị bại lộ. Không ít người ngoại tình mang theo tâm lý đặc trưng: mình đã rất cẩn trọng rồi, mình giỏi che giấu hơn người khác. Họ xây dựng một vỏ bọc ảo tưởng, tin rằng mình sẽ kiểm soát được vấn đề, sẽ không có ai biết chuyện sai trái của mình.

Thích thử cảm giác mạnh khi vụng trộm cũng là một lý do. Ngoại tình không chỉ là yêu đương lén lút, mà còn là hành trình tìm kiếm cảm giác hưng phấn. Lén lút cùng nhau đi du lịch, đi concert, nắm tay giữa chốn đông người mà không bị phát hiện đó là một liều ‘đánh cược’ đầy kích thích. Chính cảm giác hồi hộp này khiến họ say mê đến mức mờ mắt trước hậu quả.

Một số người ngoại tình không dám tự tay phá vỡ hôn nhân của mình. Nên thay vì dứt khoát, họ âm thầm tạo ra những ‘lỗ hổng’ để chính mình bị phát hiện. Khi đó thì ai cũng biết chuyện và họ không cần phải tự thú với bất kỳ ai nữa.

Tóm lại, việc các cặp đôi ngoại tình chọn concert, điểm du lịch, sân bóng,… những nơi tưởng như dễ dàng giấu mình trong đám đông – thực chất là một tổ hợp giữa ảo tưởng an toàn, cảm xúc bốc đồng và cả những mâu thuẫn nội tâm chưa giải quyết được. Họ nghĩ giữa nghìn người sẽ chẳng ai để ý đến mình, nhưng lại quên mất rằng camera thì không quên ai cả.

]]>