Chiều ngày 2/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội tổ chức một tọa đàm quan trọng về tổ chức và quản lý giáo dục cấp xã sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương. Sự kiện này thu hút sự tham gia của các lãnh đạo và đại diện từ Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng Quốc gia giáo dục và Phát triển nhân lực, Sở Giáo dục và Đào tạo, cũng như các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý của chính quyền cấp xã đến từ 5 tỉnh, thành phố.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh rằng việc vận hành hiệu quả chính quyền hai cấp là công việc trọng tâm trước mắt, đặc biệt là khi chỉ còn một tháng nữa là đến năm học mới. Ông cho biết mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã chính thức đi vào hoạt động tròn 1 tháng và việc đảm bảo chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành một cách tốt nhất, đáp ứng yêu cầu công việc hành chính, cũng như kiến tạo cho sự phát triển của địa phương là nhiệm vụ quan trọng.

Trong tọa đàm, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chỉ ra rằng “từ khóa” của sự kiện lần này là “cấp xã”, nơi đang chịu nhiều thay đổi trong quá trình phân cấp, phân quyền. Khi phân cấp, phân quyền, rất nhiều quyền được phân định từ cấp trung ương xuống cấp tỉnh; nhiều nhiệm vụ, chức năng được phân định từ cấp tỉnh xuống cấp xã. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiến hành rà soát 99 văn bản quy phạm pháp luật có liên quan và điều chỉnh 69 nhiệm vụ, cắt giảm hàng loạt thủ tục hành chính. Bộ đã tham mưu Chính phủ ban hành 2 Nghị định và Bộ ban hành theo thẩm quyền 6 Thông tư về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực giáo dục.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông Thái Văn Tài thông tin rằng sau một tháng triển khai mô hình chính quyền hai cấp, hoạt động quản lý giáo dục trên toàn quốc đã đạt được một số kết quả tích cực. Trong đó, bảo đảm vận hành thông suốt trong quản lý giáo dục. Công tác chuyển đổi số trong quản trị giáo dục cũng được đẩy mạnh. Tuy nhiên, mô hình quản lý giáo dục theo chính quyền địa phương hai cấp cũng bộc lộ khó khăn như thiếu hụt công chức xã có am hiểu, chuyên môn thuộc lĩnh vực giáo dục. Do đó, cần kiện toàn nhân sự bảo đảm “đúng người – đúng việc – đúng năng lực”.

Vụ trưởng Vụ Pháp chế Mai Thị Anh nhấn mạnh nguyên tắc và định hướng trong việc phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đồng thời, đề xuất một số kiến nghị cụ thể nhằm phát huy vai trò của Sở Giáo dục và Đào tạo cũng như Ủy ban nhân dân cấp xã trong việc triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực giáo dục.

Để tổ chức và quản lý giáo dục cấp xã sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương đạt hiệu quả cao, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các cơ quan liên quan sẽ tiếp tục tập trung hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, kiện toàn nhân sự và tăng cường hỗ trợ các địa phương trong việc triển khai mô hình mới này.

Chỉ còn khoảng 1 tháng nữa, các học sinh phổ thông trên cả nước sẽ bắt đầu năm học mới 2025-2026. Đây là một năm học đặc biệt khi ngành giáo dục trải qua cuộc đại sắp xếp lại bộ máy quản lý và địa giới hành chính, dẫn đến một số trường phải đổi tên mới.

Trước thềm năm học mới, các trường, đặc biệt là từ cấp trung học cơ sở trở xuống do cấp xã quản lý, đang tích cực chấn chỉnh lại bộ máy, bao gồm cả cơ sở hạ tầng công nghệ, cả phần cứng và phần mềm ứng dụng. Việc chuyển đổi số trong giáo dục đang trở thành xu hướng tất yếu, với vai trò hàng đầu của trí tuệ nhân tạo (AI). Ngành giáo dục cần vận hành với mức độ chuyển đổi số cao hơn trước đây để tương xứng với nhu cầu phát triển.

Phụ huynh kỳ vọng vào việc giáo dục số sẽ được triển khai tốt hơn trong năm học mới, giúp phục vụ cả nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Việc quản lý và kết nối giữa các bên trong giáo dục sẽ được dựa trên nền tảng số, giúp phụ huynh có thể nắm rõ tình hình học tập của con em mình một cách minh bạch và hiệu quả.

Trong thời gian qua, nhiều phụ huynh và giáo viên đã kết nối với nhau qua các nhóm riêng trên mạng xã hội. Kênh kết nối này đã chứng minh sự hiệu quả và cần được duy trì và tận dụng tối đa. Tuy nhiên, nhà trường và phụ huynh cần có kênh tương tác trực thực hơn. Thông qua ứng dụng online, phụ huynh có thể giám sát chặt chẽ tình hình học tập và ở trường của con em mình mọi lúc, mọi nơi.

Sau hơn tháng rưỡi nghỉ hè, các em học sinh đang cần được phụ huynh “điều hướng” để chuẩn bị cho năm học mới. Điều quan trọng là giảm dần thời gian vui chơi và bắt đầu tập trung ôn tập lại kiến thức đã bị rơi rớt. Nhà trường và gia đình có thể tận dụng các nội dung số trên mạng xã hội để giúp các em quay lại việc học hành.

Các cơ quan và tổ chức có liên quan, đặc biệt là những người có ảnh hưởng trong công chúng như các KOL, YouTuber, TikToker,… cần hỗ trợ để giúp học sinh chuẩn bị tốt nhất cho năm học mới. Với sự hỗ trợ từ các nội dung số và sự quan tâm của phụ huynh, các em học sinh sẽ có thể chuẩn bị tốt cho năm học mới và đạt được thành tích cao trong học tập.

Từ ngày 1.7.2025, UBND cấp xã sẽ chính thức đảm nhận vai trò quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm trên địa bàn, theo quy định của Thông tư mới được ban hành bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo. Sự thay đổi này đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong phân quyền và phân cấp quản lý giáo dục, khi quyền quản lý được chuyển giao từ cấp huyện xuống cấp xã.

Thông tư 10/2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có hiệu lực từ ngày 1.7.2025, quy định chi tiết về phân quyền và thẩm quyền quản lý giáo dục phổ thông. Theo đó, UBND cấp xã sẽ chịu trách nhiệm hướng dẫn và kiểm tra việc thực hiện các quy định về dạy thêm, học thêm trên địa bàn. Cụ thể, UBND cấp xã sẽ thực hiện việc hướng dẫn, kiểm tra các hoạt động dạy thêm, học thêm; xử lý hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý các trường hợp vi phạm. Bên cạnh đó, cấp xã cũng sẽ giám sát việc tuân thủ quy định của pháp luật về thời giờ làm việc, giờ làm thêm của các cơ sở dạy thêm, học thêm.

UBND cấp xã cũng sẽ chịu trách nhiệm kiểm tra các điều kiện về an ninh, trật tự, an toàn, vệ sinh môi trường và phòng cháy chữa cháy tại các cơ sở tổ chức dạy thêm, học thêm ngoài nhà trường. Điều này nhằm đảm bảo môi trường học tập an toàn và chất lượng cho học sinh.

Sự thay đổi này phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và xã), theo chủ trương bỏ cấp huyện từ cùng thời điểm. Người dân tại các xã đã cảm nhận được sự tiện lợi khi thực hiện thủ tục hành chính tại cấp xã, thay vì phải đi đến cấp huyện. Bà Phương Thị Ngân, một người dân xã Minh Châu, chia sẻ rằng trước đây bà phải vượt sông, đi phà sang UBND huyện Ba Vì để làm thủ tục, nhưng nay đã có thể thực hiện nhanh chóng tại UBND xã.

Tuy nhiên, việc giao quyền quản lý cho cấp xã cũng đặt ra yêu cầu cao đối với cán bộ công chức xã. Họ đòi hỏi phải chủ động và hiệu quả trong xử lý công việc để không làm chậm trễ tiến độ. Việc này yêu cầu sự chuẩn bị và điều chỉnh phù hợp từ phía chính quyền cấp xã để đảm bảo việc quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm được thực hiện hiệu quả.