Nguyễn Huy Thiệp – Phattrienkinhte.com https://phattrienkinhte.com Nơi chia sẻ kiến thức và thông tin chuyên sâu về phát triển kinh tế tại Việt Nam và trên thế giới. Tue, 16 Sep 2025 06:39:50 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/news/2025/08/phattrienkinhte.svg Nguyễn Huy Thiệp – Phattrienkinhte.com https://phattrienkinhte.com 32 32 Họa sĩ Lê Thiết Cương và những tác phẩm nghệ thuật tối giản https://phattrienkinhte.com/hoa-si-le-thiet-cuong-va-nhung-tac-pham-nghe-thuat-toi-gian/ Tue, 16 Sep 2025 06:39:44 +0000 https://phattrienkinhte.com/hoa-si-le-thiet-cuong-va-nhung-tac-pham-nghe-thuat-toi-gian/

Nghệ sĩ Lê Thiết Cương, một trong những nhân vật tiêu biểu và có ảnh hưởng lớn đến nền hội họa Việt Nam, đã ra đi vào ngày 17/7 ở tuổi 63, do mắc bệnh ung thư hiếm gặp. Thông tin về sự ra đi của ông đã gây nên một làn sóng sốc và thương tiếc trong giới văn hóa và mỹ thuật.


 Bức  Bàn ghế  được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ''khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng''. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.
Bức Bàn ghế được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ”khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng”. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.
Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ''Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh''. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.
Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ”Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh”. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.

Trong suốt cuộc đời và sự nghiệp của mình, Lê Thiết Cương đã để lại những dấu ấn sâu đậm và quan trọng trong nhiều lĩnh vực đa dạng của nghệ thuật, bao gồm hội họa, gốm, nhiếp ảnh và giám tuyển các sự kiện mỹ thuật nổi bật. Ông được biết đến với phong cách sáng tạo độc đáo và đặc trưng mà người ta thường miêu tả là “tối giản”. Điều này không chỉ thể hiện trong những bức tranh và tác phẩm gốm mà còn trong các dự án nghệ thuật khác mà ông đã thực hiện.

Chăn trâu - tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.
Chăn trâu – tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.

Lê Thiết Cương đã tổ chức nhiều triển lãm cá nhân và tham gia vào các hoạt động nghệ thuật khác nhau trên toàn quốc và quốc tế. Các tác phẩm của ông không chỉ nổi bật với sự đơn giản trong hình thức mà còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc và đa chiều, khiến người xem phải suy ngẫm và cảm nhận một cách sâu sắc.

Một trong những tác phẩm nổi tiếng và tiêu biểu của Lê Thiết Cương là bức sơn dầu có tựa đề “Độc thoại”, đây là một biểu tượng cho phong cách nghệ thuật tối giản mà ông theo đuổi. Ngoài ra, ông còn thực hiện nhiều bức vẽ minh họa cho các cuốn sách nổi tiếng, đặc biệt là ‘Anh hùng còn chi – di cảo’ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp và nhiều cuốn sách khác của các nhà văn và nhà nghiên cứu hàng đầu trong lĩnh vực văn học.

Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.
Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.

Lê Thiết Cương còn có một tình yêu đặc biệt với gốm, một vật liệu nghệ thuật mà ông tin rằng hội tụ đủ năm yếu tố cơ bản của vũ trụ: thiên, địa, nhân, và ngũ hành. Ông đã sáng tạo ra gốm với cách tiếp cận mới mẻ bằng cách kết hợp hội họa vào các tác phẩm gốm, không chỉ tôn vinh vật liệu truyền thống này mà còn mở ra những hướng đi mới cho nghệ thuật gốm.

Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi - di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam
Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi – di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam

Trong suốt sự nghiệp của mình, Lê Thiết Cương không ngừng tìm kiếm, khám phá và phát triển các hình thức nghệ thuật đa dạng. Ông đã có những hợp tác đáng nhớ với các nhà văn, nhà điêu khắc và các nghệ sĩ khác, từ đó tạo ra những dự án nghệ thuật mang tính đột phá và sáng tạo.

Lê Thiết Cương tốt nghiệp trung học năm 1984, sau đó theo học tại trường Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội từ năm 1985 đến năm 1990. Ông có hơn 30 năm theo đuổi phong cách hội họa tối giản, thực hành và thể nghiệm qua nhiều nhánh rẽ khác nhau: đậm nhạt, hòa sắc, hình và nét. Ông từng nói về quan điểm sáng tác: ''Tối giản là tôi, tôi là tối giản. Tối giản là 'cá tính cốt tử' của tôi, là ADN, là vân tay, là người nào của ấy, là căn cước tôi". Họa sĩ còn có duyên viết phê bình, đã ra mắt cuốn Thấy (2017), Trò chuyện với hội họa (2025). Trong vai trò nhà phê bình, ông "chỉ dựa trên chính bức tranh để phân tích và đưa ra nhận định, tuyệt đối không nghe tác giả nói về tác phẩm của họ".
Lê Thiết Cương tốt nghiệp trung học năm 1984, sau đó theo học tại trường Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội từ năm 1985 đến năm 1990. Ông có hơn 30 năm theo đuổi phong cách hội họa tối giản, thực hành và thể nghiệm qua nhiều nhánh rẽ khác nhau: đậm nhạt, hòa sắc, hình và nét. Ông từng nói về quan điểm sáng tác: ”Tối giản là tôi, tôi là tối giản. Tối giản là ‘cá tính cốt tử’ của tôi, là ADN, là vân tay, là người nào của ấy, là căn cước tôi”. Họa sĩ còn có duyên viết phê bình, đã ra mắt cuốn Thấy (2017), Trò chuyện với hội họa (2025). Trong vai trò nhà phê bình, ông “chỉ dựa trên chính bức tranh để phân tích và đưa ra nhận định, tuyệt đối không nghe tác giả nói về tác phẩm của họ”.

 Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm  Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình   được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng. 
 Họa sĩ từng nói: '' Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó''. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.
Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng.
Họa sĩ từng nói: ” Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó”. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.

Với sự ra đi của Lê Thiết Cương, giới văn hóa và mỹ thuật Việt Nam đã mất đi một tài năng lớn, một người đã dành cả cuộc đời mình cho nghệ thuật. Tuy nhiên, những tác phẩm và di sản nghệ thuật của ông sẽ tiếp tục được nhớ đến, ngưỡng mộ và tôn vinh như một phần quan trọng của di sản văn hóa và nghệ thuật của dân tộc.

Lê Thiết Cương một đời đi tìm cái đẹp
Lê Thiết Cương một đời đi tìm cái đẹp
'Nghệ sĩ' robot vẽ Vua Charles III
‘Nghệ sĩ’ robot vẽ Vua Charles III
]]>
Họa sĩ Lê Thiết Cương hồi sinh di sản văn chương qua gốm tại Hội An https://phattrienkinhte.com/hoa-si-le-thiet-cuong-hoi-sinh-di-san-van-chuong-qua-gom-tai-hoi-an/ Wed, 10 Sep 2025 21:55:36 +0000 https://phattrienkinhte.com/hoa-si-le-thiet-cuong-hoi-sinh-di-san-van-chuong-qua-gom-tai-hoi-an/

Lễ chia buồn đang được tổ chức để tưởng nhớ họa sĩ Lê Thiết Cương, người đã ra đi vào ngày 17/7/2025, để lại sự trống rỗng và tiếc thương không chỉ trong giới nghệ thuật mà còn trong trái tim của những người yêu văn hóa. Khi nhắc đến ông, người ta không thể không nhớ đến những câu chuyện phong phú về hội họa và những chia sẻ chân thành về cuộc sống và văn hóa, đặc biệt là niềm đam mê cháy bỏng với gốm.

Tác phẩm của họa sĩ Lê Thiết Cương trưng bày tại Cococasa Hội An. Ảnh: N.T
Tác phẩm của họa sĩ Lê Thiết Cương trưng bày tại Cococasa Hội An. Ảnh: N.T

Ông Lê Thiết Cương sinh năm 1962, là một họa sĩ nổi tiếng với phong cách riêng biệt, dựa trên triết lý về sự tối giản trong nghệ thuật. Bằng cách chọn “con đường tối giản để đi về bến của mình”, ông đã tìm kiếm sự bình yên và đơn giản trong cuộc sống bộn bề. Với niềm đam mê mãnh liệt đối với gốm, ông đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu và tìm hiểu về chất liệu này, từ men, từ than củi, từ lò, từ nhiệt độ, cho đến kỹ thuật vẽ họa tiết lên sản phẩm trước khi đưa vào lò nung.

Không gian ký ức của họa sĩ Bảo Ly
Không gian ký ức của họa sĩ Bảo Ly

Chính sự đam mê và nỗ lực không ngừng của ông đã dẫn đến nhiều triển lãm và hoạt động nghệ thuật đặc biệt, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa và nghệ thuật của Việt Nam. Vào năm 2022, Lê Thiết Cương cùng với một số nghệ sĩ khác đã tổ chức triển lãm ‘Con giống’ tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, để lại nhiều dấu ấn và được nhiều người quan tâm. Tại đây, những tác phẩm của ông không chỉ thể hiện kỹ năng và sự sáng tạo mà còn gửi gắm những thông điệp sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống.

Không chỉ đam mê với nghệ thuật, ông Lê Thiết Cương còn dành nhiều tâm sức để hỗ trợ và khuyến khích các nghệ sĩ trẻ phát triển tài năng của mình. Ông đã chọn Lê Ngọc Thuận, chủ nhân của Cococasa Gallery tại Hội An, làm người được ông hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm quý báu. Qua đó, ông mong muốn tạo ra một thế hệ nghệ sĩ mới, tiếp tục kế thừa và phát triển nền văn hóa và nghệ thuật của dân tộc.

Với gốm, Lê Thiết Cương không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp và giá trị nghệ thuật mà còn cảm thấy được sự kết nối giữa con người với thiên nhiên và người nghệ nhân. Ông khẳng định rằng gốm Việt Nam không chỉ có giá trị cao mà còn độc đáo và được thế giới công nhận. Điều này không chỉ thể hiện niềm tự hào dân tộc mà còn cho thấy sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa và nghệ thuật của Việt Nam.

Lê Thiết Cương đã có nhiều đóng góp cho giới nghệ thuật và những người yêu văn hóa thông qua các hoạt động nghệ thuật của mình. Dù ông đã ra đi, nhưng những gì ông để lại sẽ mãi là một phần quan trọng của lịch sử nghệ thuật Việt Nam, là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ nghệ sĩ và những người yêu nghệ thuật sau này.

Trong suốt sự nghiệp của mình, Lê Thiết Cương đã tham gia vào nhiều triển lãm và hoạt động nghệ thuật đáng chú ý. Một trong số đó là triển lãm ‘Gốm Thiệp’, được tổ chức tại Hội An vào tháng 6 vừa qua. Đây là một sự kiện đặc biệt, nổi bật với chất liệu gốm chính, thể hiện sự thành thạo và sáng tạo không giới hạn của ông với loại hình nghệ thuật này.

Lê Thiết Cương đã để lại nhiều lời chia sẻ sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống. Khi ông nói về chiếc then cửa nghệ thuật, rằng nó đã giữ yên được cho ngôi nhà, giữ yên được lòng người, thì mới có thể giúp cho dân tộc này đi qua được ‘mùa chiến tranh’ để đến với hòa bình. Những lời nói này không chỉ phản ánh triết lý nghệ thuật của ông mà còn thể hiện một cách nhìn nhận sâu sắc về vai trò của nghệ thuật trong cuộc sống và lịch sử của dân tộc.

Dù đã ra đi, nhưng tư tưởng và triết lý về nghệ thuật của Lê Thiết Cương sẽ còn mãi là một phần của di sản văn hóa Việt Nam, mãi mãi là nguồn cảm hứng và động lực cho những ai đam mê và yêu quý nghệ thuật.

]]>