Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, việc đảm bảo khả năng tiếp cận thông tin trên môi trường số cho tất cả mọi người, đặc biệt là người khuyết tật (NKT), đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Quá trình chuyển đổi số đang mở ra nhiều cơ hội để người dân tiếp cận các dịch vụ công một cách thuận tiện hơn thông qua các nền tảng trực tuyến. Tuy nhiên, để đảm bảo tính tiếp cận cho NKT, các nền tảng số cần được thiết kế và triển khai theo các tiêu chuẩn quốc tế về tiếp cận.

Trên thế giới, các tiêu chuẩn như WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) đã được áp dụng rộng rãi để hướng dẫn thiết kế website và ứng dụng di động thân thiện với NKT. Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Thông tư số 26/2020 yêu cầu các cơ quan nhà nước áp dụng chuẩn WCAG 1.0 và khuyến khích áp dụng phiên bản 2.0 và 2.1. Tuy nhiên, thông tư này chưa được triển khai rộng rãi và đã lạc hậu so với phiên bản mới nhất WCAG 2.2, dẫn đến việc NKT vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận các nền tảng số.

Hội Người mù Việt Nam cho biết, trong năm 2024, Hội đã phối hợp với UNDP và nhận tài trợ từ Đại sứ quán Na Uy để triển khai dự án ‘Tăng cường tiếp cận thông tin số cho người khuyết tật tại Việt Nam’. Dự án đã tiến hành đánh giá mức độ tiếp cận của 20 cổng thông tin điện tử thuộc Quốc hội, Chính phủ và 18 bộ, ngành. Kết quả đánh giá cho thấy, mặc dù một số đơn vị đã thay đổi cấu trúc cổng thông tin sau quá trình sắp xếp bộ máy, nhưng tính tiếp cận cho NKT vẫn hầu như chưa được cải thiện.

Dự án sẽ hỗ trợ thí điểm chỉnh sửa hai cổng thông tin điện tử để đảm bảo đáp ứng các tiêu chí tiếp cận, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng tiêu chuẩn tiếp cận phù hợp với thông lệ quốc tế. Bà Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam, cho biết việc người khuyết tật có thể tiếp cận các cổng thông tin điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật, mà còn là biểu hiện cụ thể của quyền công dân và sự tham gia bình đẳng vào đời sống chính trị, kinh tế, xã hội.

Để cải thiện tình hình, bà Đinh Việt Anh kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành thông tư thay thế Thông tư số 26/TT-BTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây, cập nhật tiêu chuẩn tiếp cận theo xu hướng quốc tế hiện nay là WCAG 2.1 hoặc WCAG 2.2 ở mức AA, và đưa tiêu chí đảm bảo tính tiếp cận này vào chỉ số xếp hạng chuyển đổi số.

Ông Cù Kim Long, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, cũng đồng quan điểm rằng đảm bảo tính tiếp cận cho người khuyết tật trong dịch vụ công trực tuyến không phải là điều tốn kém hay phức tạp, mà là hành động thiết thực thể hiện tinh thần bao trùm và nhân văn trong quá trình chuyển đổi số. Ông Long đề xuất cần đồng bộ nhiều giải pháp, bao gồm việc quán triệt nguyên tắc ‘tiếp cận từ đầu’ trong quá trình thiết kế nền tảng số, và tham vấn người sử dụng để đảm bảo mọi thay đổi xuất phát từ nhu cầu thực tế.

Chuyển đổi số chỉ thực sự thành công khi mọi người đều có cơ hội tiếp cận bình đẳng. Việc nâng cao khả năng tiếp cận cho người khuyết tật là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội số toàn diện và bền vững.

Vụ việc gây phẫn nộ trong dư luận vừa xảy ra tại phường Tăng Nhơn Phú, TP HCM, liên quan đến một người đàn ông mặc áo xe ôm công nghệ đã giật hơn 100 tờ vé số của ông Quách Văn Ngọc, một người khuyết tật đang cố gắng mưu sinh bằng nghề bán vé số trên đường phố. Sự việc này không chỉ gây sốc cho cộng đồng mà còn khiến gia đình ông Ngọc, vốn đã khó khăn, càng trở nên khốn khổ hơn. Cơ quan công an đang khẩn trương vào cuộc để truy tìm đối tượng gây án.

Thông tin ban đầu cho biết, vào khoảng 20 giờ ngày 20/7, tại hẻm 41 đường Cầu Xây, phường Tăng Nhơn Phú, TPHCM, ông Ngọc đang bán vé số thì bất ngờ bị một người đàn ông mặc áo xe ôm công nghệ đi xe máy đến tiếp cận. Đối tượng đã lợi dụng sự mất tập trung của ông Ngọc khi đang tìm kiếm vé số theo yêu cầu của khách hàng để giả vờ hỏi chuyện, sau đó nhanh chóng giật lấy xấp vé số trên tay ông Ngọc và tăng ga bỏ chạy về hướng đường Cầu Xây.

Ông Quách Văn Ngọc, 44 tuổi, quê Thanh Hóa, là một người khuyết tật đang nỗ lực mưu sinh bằng nghề bán vé số trên các tuyến đường của TP HCM. Trước thời điểm bị giật vé số, ông Ngọc đã nhận được 140 tờ vé số từ đại lý và đã bán được hơn 20 tờ, đồng nghĩa với việc số vé số bị giật khoảng hơn 100 tờ. Sự cố này không chỉ là một tổn thất về vật chất mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống vốn đã rất khó khăn của ông.

Người thân của ông Ngọc cho biết, ông từ quê vào TP HCM để ở cùng em trai và tiếp tục gửi tiền về nuôi con nhỏ ở quê nhà, cùng với chăm sóc người mẹ già trên 80 tuổi. Vụ việc này đã gây ra một thiệt hại kinh tế lớn và làm gia tăng những khó khăn mà ông và gia đình đang phải đối mặt.

Hiện tại, Công an phường Tăng Nhơn Phú đang tích cực triển khai các biện pháp nghiệp vụ để xác minh thông tin và truy tìm đối tượng gây án. Mục tiêu là xử lý đối tượng theo quy định của pháp luật và đảm bảo công lý cho nạn nhân. Sự việc này một lần nữa làm nổi bật sự cần thiết của việc nâng cao ý thức của cộng đồng và sự quyết tâm của cơ quan chức năng trong việc bảo đảm an ninh trật tự, đặc biệt là bảo vệ quyền lợi của những người yếu thế trong xã hội.

Như vậy, vụ việc này không chỉ là một sự cố ngoài ý muốn mà còn đặt ra nhiều vấn đề xã hội cần được quan tâm. Nó yêu cầu không chỉ sự vào cuộc của cơ quan chức năng mà còn cần có sự chung tay của cộng đồng trong việc xây dựng một môi trường sống an toàn và nhân văn cho tất cả mọi người.

Một số trường hợp khác cùng đòi hỏi sự quan tâm và hành động có trách nhiệm từ cả cơ quan thực thi pháp luật và người dân xã hội để không tái diễn các vụ án tương tự và đảm bảo các giá trị cơ bản của con người.