Luật Thuế Giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 có hiệu lực từ ngày 1/7 cùng với Nghị định 181 và Thông tư 69 hướng dẫn đã đánh dấu một chương mới cho ngành thuế: rõ ràng hơn, minh bạch hơn, thân thiện hơn. Tuy nhiên, việc tiếp cận và thụ hưởng các chính sách thuế mới vẫn còn là một thách thức đối với không ít người nộp thuế, nhất là khu vực doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cá thể và nhóm người dân chưa quen với công nghệ.

Chính sách thuế có thể được thiết kế tốt, nhưng nếu người dân không hiểu thì chính sách đó vẫn là khoảng cách. Tình trạng nhiều hộ kinh doanh chưa nắm rõ tiêu chí được miễn thuế GTGT, hoặc doanh nghiệp nhỏ chưa biết cách nộp hồ sơ hoàn thuế điện tử là điều đang diễn ra ở một số địa phương. Không ít chủ hộ kinh doanh vẫn hỏi lẫn nhau thay vì được hướng dẫn chính thức.

Bên cạnh đó, việc sử dụng nền tảng công nghệ để khai thuế, hoàn thuế hay tra cứu hồ sơ còn phụ thuộc vào kỹ năng số và hạ tầng thông tin. Những người lớn tuổi, hộ kinh doanh truyền thống, vùng xa thường gặp khó khăn khi tiếp cận các quy trình mới. Dù Cục Thuế đã tích cực triển khai các nền tảng số, nhưng ‘cánh tay nối dài’ tại cấp cơ sở vẫn cần được củng cố mạnh hơn.

Một điểm nghẽn khác đến từ phương thức truyền thông chính sách. Việc công bố văn bản pháp luật hay tổ chức tập huấn thường còn nặng về hình thức, thiếu sự đồng hành trực tiếp tại nơi người nộp thuế sinh sống hoặc làm việc. Nhiều cán bộ thuế địa phương vẫn bận rộn với nghiệp vụ chuyên môn, chưa thể đóng vai trò là ‘người hướng dẫn chính sách’ một cách chủ động, gần gũi.

Một số địa phương đã triển khai mô hình ‘thuế lưu động’ hoặc tổ công tác hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ tại các chợ truyền thống, khu vực ngoại ô, đây là mô hình cần được nhân rộng. Chính sách tốt phải đi kèm với ‘đội ngũ lan tỏa chính sách’ có chuyên môn và hiểu người dân. Hình ảnh một cán bộ thuế xuất hiện trong buổi sinh hoạt tổ dân phố, hướng dẫn bà con kê khai, hay tư vấn tại cửa hàng nhỏ, đó chính là niềm tin đang được xây dựng bằng sự hiện diện thật sự.

Bên cạnh đó, các hình thức truyền thông cần được đổi mới. Việc kết hợp giữa văn bản hướng dẫn chính thức và các video ngắn, infographic minh họa, hướng dẫn trực tuyến, sẽ giúp chính sách tiếp cận tốt hơn đến thế hệ người dùng trẻ và cả những người ít quen với ngôn ngữ pháp lý.

Từ trực tuyến đến thân thiện, đường đi chính sách của hành trình 2 chiều. Chuyển đổi số trong ngành thuế đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong hoàn thuế điện tử, tích hợp dữ liệu và hóa đơn số. Tuy nhiên, khi người dân vẫn cần đến trực tiếp cơ quan thuế để hỏi những điều tưởng chừng có thể đọc được online, thì ta biết rằng vẫn còn điểm nghẽn. Đó là khoảng cách về khả năng tiếp cận thông tin và sự đồng cảm trong phục vụ.

Việc xây dựng đội ngũ hỗ trợ chính sách tại trung tâm hành chính công cấp xã, phường là một hướng đi đúng. Nhưng để hiệu quả hơn, cần gắn thêm mục tiêu ‘tư vấn chủ động’ thay vì chờ người dân hỏi. Mỗi lần người dân được hướng dẫn tận tình, dễ hiểu là một lần niềm tin với chính sách được củng cố.

Một đề xuất đáng cân nhắc là thiết lập các trạm hỗ trợ thuế lưu động định kỳ tại chợ, khu công nghiệp, cụm dân cư… để vừa tiếp nhận thông tin, vừa tuyên truyền chủ trương chính sách và hướng dẫn người dân thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định. Mô hình này giúp đưa chính sách đến gần hơn với đời sống, đồng thời tạo ra điểm chạm tích cực giữa cơ quan thuế và người nộp thuế.

Chính sách thuế minh bạch là điều kiện cần. Nhưng điều kiện đủ – là năng lực truyền đạt, kết nối và hỗ trợ từ đội ngũ thực thi. Người dân sẽ không thể đồng hành nếu họ không hiểu mình đang đồng hành vì điều gì.

Muốn đi nhanh, hãy ban hành chính sách tốt. Muốn đi xa, hãy cùng người dân bước trên chính con đường ấy. Đó là lúc ngành thuế không chỉ là nơi thu mà là nơi gieo dựng lòng tin.

Ngày 18/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. Luật này bổ sung các quy định mới nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa kinh doanh trên các nền tảng số phục vụ giao dịch điện tử.

Theo quy định mới, hàng hóa được mua bán trên các nền tảng số phải tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn về chất lượng và cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ về sản phẩm. Tổ chức và cá nhân bán hàng trên các nền tảng số có trách nhiệm cung cấp thông tin chi tiết về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, bao gồm tên hàng hóa, xuất xứ, tên tổ chức hoặc cá nhân sản xuất hoặc nhập khẩu chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa, thông tin về dấu hợp chuẩn, dấu hợp quy, hướng dẫn sử dụng, cảnh báo an toàn và các thông tin khác theo quy định của pháp luật.

Không chỉ tổ chức và cá nhân bán hàng, chủ quản của các nền tảng số trung gian phục vụ giao dịch điện tử cũng có trách nhiệm yêu cầu tổ chức và cá nhân bán hàng trên nền tảng số của mình cung cấp thông tin đầy đủ. Họ cũng phải có biện pháp kiểm tra và xử lý đối với hàng hóa vi phạm pháp luật về chất lượng. Đồng thời, chủ quản nền tảng số phải thiết lập và vận hành hệ thống tiếp nhận, xử lý phản ánh và khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Họ cũng cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có thẩm quyền trong việc kiểm tra, xác minh và xử lý các vi phạm.

Bắt đầu từ ngày 01/01/2026, tất cả thông tin về sản phẩm được đưa ra thị trường đều phải được cập nhật và công khai trên các nền tảng số, thương mại điện tử. Các tổ chức và cá nhân kinh doanh trên các nền tảng số phải công bố đầy đủ và minh bạch các thông tin về chất lượng sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ, hướng dẫn sử dụng và cảnh báo an toàn. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng có thể đưa ra quyết định mua hàng sáng suốt hơn mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân kinh doanh trong việc đảm bảo chất lượng hàng hóa.

Nhìn chung, với việc bổ sung các quy định mới, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đặt ra những yêu cầu cao hơn về chất lượng và trách nhiệm cung cấp thông tin của tổ chức và cá nhân kinh doanh trên các nền tảng số. Điều này thể hiện sự quan tâm đặc biệt của nhà nước đến việc bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong môi trường kinh doanh trực tuyến đang ngày càng phát triển.