Trong khuôn khổ hợp tác giữa Việt Nam và Cuba, một dự án phát triển sản xuất lúa gạo đã được triển khai, mang lại những kết quả tích cực và đáng kể. Thạc sỹ Trần Thị Thắm, một chuyên gia hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực này, đã có những trải nghiệm quý giá và đóng góp không nhỏ vào thành công của dự án.

Với kinh nghiệm 15 năm làm việc tại Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Bắc Trung Bộ, chị Thắm đã quyết định tham gia dự án này với mong muốn giúp đỡ người dân Cuba vượt qua khó khăn về lương thực. Khi đến Cuba, chị Thắm và các chuyên gia Việt Nam khác đã gặp phải nhiều khó khăn, từ tình trạng thiếu xăng dầu, vật tư, đến điện để bơm nước. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của Ban quản lý dự án phía Cuba, họ đã có thể thực hiện các hoạt động nghiên cứu, chọn tạo giống cây trồng, sản xuất và phục tráng giống.

Chị Thắm đã trực tiếp hướng dẫn cán bộ nghiên cứu, cán bộ khuyến nông Cuba về kỹ thuật canh tác lúa, cũng như xây dựng các mô hình thâm canh lúa. Việc chuyển giao kỹ thuật và kiến thức này đã giúp người dân Cuba cải thiện đáng kể năng suất và chất lượng lúa.

Một trong những khó khăn lớn nhất mà chị Thắm và các chuyên gia Việt Nam gặp phải là thay đổi tư duy của người dân địa phương. Với thành phần kinh tế tập thể và chế độ bao cấp, người dân Cuba đã quen với việc làm việc thụ động và thiếu chủ động. Tuy nhiên, với phương pháp ‘cầm tay chỉ việc’, các chuyên gia Việt Nam đã có thể giúp người dân Cuba thay đổi tập quán canh tác lạc hậu và áp dụng kỹ thuật tiên tiến.

Sau 5 tháng miệt mài, dự án đã mang lại những thành quả đáng kể. Những mô hình lúa được canh tác theo kỹ thuật tiên tiến của Việt Nam đã hình thành, sinh trưởng và phát triển tốt. Năng suất lúa đã tăng cao vượt trội, và người dân Cuba đã có thể tự tin áp dụng kỹ thuật mới. Tình cảm giữa các chuyên gia Việt Nam và đồng nghiệp Cuba cũng ngày càng gắn bó, bất chấp sự khác biệt về ngôn ngữ.

Dự án này không chỉ mang lại những cánh đồng lúa trĩu hạt, mà còn góp phần viết tiếp câu chuyện hữu nghị giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba. Nó cũng khẳng định vị thế của nông nghiệp Việt Nam trong việc hỗ trợ các nước bạn phát triển sản xuất lương thực. Thông qua dự án này, Việt Nam đã thể hiện vai trò và trách nhiệm của mình trong việc hỗ trợ các nước khác phát triển nông nghiệp bền vững.

Thành công của dự án là minh chứng cho sự hợp tác hiệu quả giữa Việt Nam và Cuba trong lĩnh vực nông nghiệp. Với những kết quả tích cực đã đạt được, dự án này hứa hẹn sẽ tiếp tục mang lại những thành quả đáng kể trong tương lai, góp phần vào sự phát triển của nông nghiệp Cuba và tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa hai nước.

Tìm hiểu thêm về dự án hợp tác Việt Nam – Cuba trong lĩnh vực nông nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đẩy mạnh phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nền kinh tế tại phiên họp lần thứ 3 của Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Ngài Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu và triển khai các giải pháp trọng tâm để thúc đẩy phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Nhấn mạnh về yêu cầu cấp thiết của phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Thủ tướng cho rằng đây là chìa khóa để tạo ra động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế, giúp nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh của doanh nghiệp, từ đó đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững. Người đứng đầu Chính phủ cũng chỉ ra những tồn tại, bất cập trong quá trình triển khai các nhiệm vụ trên. Theo đó, thể chế, cơ chế, chính sách hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng và tốc độ tăng trưởng kinh tế; hành chính còn rườm rà, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp; tiến độ cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính còn chậm…

Để khắc phục những tồn tại này, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu cho bộ ngành, cơ quan, địa phương mình, bảo đảm đạt các tiêu chí ‘đúng – đủ – sạch – sống’. Trong đó, dữ liệu phải được cập nhật chính xác, đầy đủ và kịp thời; đồng thời phải được quản lý, bảo vệ và chia sẻ một cách có hiệu quả. Cùng với đó, các cơ quan cần khẩn trương thiết lập công cụ quản lý trực quan, hệ thống chỉ số (KPI) định lượng để đánh giá các nhiệm vụ được giao. Việc này nhằm tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm và hiệu quả trong công tác quản lý và điều hành.

Về phát triển nhân lực, Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan có chính sách đãi ngộ đặc biệt với nhân tài, chuyên gia hàng đầu, các tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng để triển khai các hệ thống chiến lược, các sáng kiến đột phá. Đặc biệt, nhân tài và chuyên gia có vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu, phát triển và đổi mới công nghệ; tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới giúp tăng cường sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đối với Đề án 06, Thủ tướng yêu cầu tập trung hoàn thành 40/61 tiện ích, giảm và đơn giản hóa đối với 324 thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, tiến hành triển khai liên thông đơn thuốc từ các bệnh viện đến hệ thống điều phối dữ liệu y tế, nhà thuốc để tích hợp đồng bộ trên VNeID. Đề án cũng cần nghiên cứu, xây dựng đám mây dữ liệu (Cloud) công dân tích hợp trên nền tảng VNeID, phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý và điều hành của cơ quan nhà nước.

Nhìn chung, việc triển khai thực hiện đồng bộ và toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp trên sẽ góp phần giúp Việt Nam đẩy mạnh phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong thời gian tới. Đây là cơ hội để Việt Nam bắt kịp, hòa nhập và vươn lên trong các lĩnh vực then chốt của kinh tế và xã hội. Đồng thời thể hiện sự quan tâm và nhấn mạnh từ lãnh đạo Chính phủ đối với sự phát triển lành mạnh và bền vững của đất nước.

Ở thành phố Hải Phòng, một mô hình sản xuất lúa mới đang được triển khai tại xã Việt Khê, với sự tích tụ đất và đầu tư vào công nghệ hiện đại. Thay vì cảnh tượng quen thuộc của nông nghiệp truyền thống với “con trâu đi trước, cái cày theo sau”, giờ đây là hình ảnh của những cỗ máy cày công suất lớn, máy cấy ngồi lái hiện đại và thiết bị bay không người lái (drone) thực hiện các công việc trên đồng ruộng.

Người tiên phong trong việc tích tụ ruộng đất và áp dụng công nghệ vào sản xuất là anh Nguyễn Văn Hùng. Với niềm đam mê nông nghiệp bất tận, anh Hùng đã trải qua nhiều thăng trầm và có đủ kinh nghiệm để thử nghiệm các loại cây trồng trên những cánh đồng bỏ hoang. Theo anh Hùng, bước đầu tiên quan trọng là tích tụ ruộng đất. Ban đầu, một số hộ gia đình đồng ý cho mượn đất miễn phí trong 1-2 vụ. Sau khi thấy hiệu quả của mô hình, họ mới tin tưởng và ký hợp đồng cho thuê dài hạn.

Anh Hùng đã mất nhiều năm để thuyết phục và “gõ cửa từng nhà” nhằm tích tụ được khu đồng rộng 50 hecta như hiện tại. Sự minh bạch, giữ chữ tín và cam kết không thay đổi mục đích sử dụng đất đã giúp anh nhận được sự đồng thuận của hàng trăm hộ dân. Tuy nhiên, tích tụ đất đai chỉ là điều kiện cần; điều kiện đủ là phải áp dụng công nghệ vào sản xuất. Với quy mô 50 hecta, sản xuất thủ công là điều không thể. Do đó, anh Hùng đã phải đầu tư hàng tỷ đồng, chủ yếu là vay mượn, để mua sắm hệ thống máy móc và công nghệ hiện đại như máy cày, máy gặt đập liên hợp và dịch vụ drone phun thuốc.

Hiệu quả kinh tế của mô hình này đã được chứng minh khi chi phí lao động giảm 35-50%, năng suất tăng 10-15%. Quan trọng hơn, anh Hùng hoàn toàn chủ động trong sản xuất, không còn phụ thuộc vào nhân công thời vụ. Mô hình sản xuất của anh Hùng được xem là một điểm sáng, đã giải quyết tình trạng ruộng đất bỏ hoang và định hướng sản phẩm theo các tiêu chuẩn cao hơn như hữu cơ, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Năm 2025, mô hình của anh Nguyễn Văn Hùng nhận được sự hỗ trợ từ Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng thông qua dự án “Cánh đồng công nghệ chính xác DTALS trong sản xuất lúa giảm phát thải khí nhà kính, gắn với tăng trưởng xanh”. Với tổng diện tích đất nông nghiệp lên tới trên 185.000 hecta, Hải Phòng có tiềm năng lớn để nhân rộng các mô hình như của anh Hùng. Đây là thời điểm cần chuyển mạnh từ sản xuất truyền thống sang nông nghiệp thông minh, sinh thái và số hóa trong sản xuất.