Trái cây luôn được xem là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống lành mạnh, đặc biệt là trong mùa hè khi cơ thể cần bổ sung nước và vi chất để chống chọi với thời tiết nắng nóng. Tuy nhiên, không phải loại trái cây nào cũng ‘thân thiện’ với vòng eo của chúng ta. Một số loại trái cây mùa hè chứa hàm lượng đường tự nhiên và calo rất cao, có thể khiến bạn tăng cân nhanh hơn cả việc ăn một bát cơm trắng thông thường.

Ví dụ, một bát cơm trắng 150g chứa khoảng 200 kcal, trong khi một quả xoài chín có thể cung cấp hơn 250 kcal và một lượng lớn đường. Tiến sĩ dinh dưỡng Lisa Young, giáo sư tại Đại học New York (Mỹ), cho biết rằng trái cây rất giàu vitamin, chất chống oxy hóa và chất xơ, nhưng cũng có những loại chứa lượng đường fructose và glucose rất cao. Nếu ăn quá mức, lượng đường dư thừa sẽ chuyển hóa thành mỡ tích trữ trong cơ thể.

Một số loại trái cây mùa hè phổ biến có thể khiến bạn tăng cân nhanh chóng nếu không kiểm soát khẩu phần ăn. Xoài chín, sầu riêng, vải thiều và nhãn là những loại trái cây chứa hàm lượng đường lớn và dễ gây tăng cân nếu ăn không kiểm soát. Dưa hấu là loại trái cây mùa hè phổ biến, dù nhiều nước nhưng chỉ số đường huyết (GI) lên đến 72, khiến đường huyết tăng vọt nhanh chóng sau khi ăn.

So sánh giữa trái cây và cơm trắng cho thấy rằng, nếu ăn một lượng không kiểm soát các loại trái cây kể trên, bạn có thể tiêu thụ gần 200-225 kcal, tương đương một bát cơm. Tuy nhiên, trái cây không tạo cảm giác no lâu như cơm, dễ khiến bạn ăn thêm các món khác và tổng lượng calo trong ngày vượt mức cho phép.

Để ăn trái cây thông minh và không tăng cân, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị nên ăn trái cây một cách kiểm soát. Ưu tiên các loại có chỉ số GI thấp như quả mọng (việt quất, dâu tây), bưởi, táo xanh. Tránh ăn trái cây quá chín hoặc đã chế biến (sấy khô, đóng hộp, ép nước). Nên ăn trái cây nguyên trái để giữ chất xơ, giúp no lâu hơn.

Ngoài ra, thời điểm ăn cũng rất quan trọng. Các chuyên gia khuyến nghị nên ăn trái cây giữa các bữa chính, thay vì ăn sau bữa ăn hoặc buổi tối, khi cơ thể ít hoạt động, dễ tích mỡ. Bằng cách kiểm soát khẩu phần và lựa chọn loại trái cây phù hợp, bạn có thể tận hưởng lợi ích của trái cây mà không lo lắng về việc tăng cân.

Một số loại trái cây mà bạn có thể tham khảo để bổ sung vào chế độ ăn uống của mình bao gồm quả mọng, bưởi, và táo xanh. Những loại trái cây này không chỉ cung cấp vitamin và chất xơ mà còn giúp bạn kiểm soát lượng đường và calo trong chế độ ăn uống của mình.

Ăn trái cây trước bữa ăn chính khoảng 30-60 phút có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, thói quen này không chỉ hỗ trợ kiểm soát cân nặng mà còn giúp thúc đẩy nhu động ruột và cải thiện tiêu hóa.

ThS.BS Nguyễn Thị Phương, Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết trái cây giàu nước và chất xơ có thể giúp giảm lượng calo tiêu thụ và kiểm soát đường huyết hiệu quả. Chất xơ trong trái cây có tác dụng làm giảm và chậm quá trình hấp thụ đường đơn từ các thực phẩm khác, từ đó giúp tránh tăng đường huyết đột ngột. Điều này đặc biệt có lợi cho người đái tháo đường, tiền đái tháo đường hoặc những người muốn duy trì năng lượng ổn định.

Ngoài ra, ăn trái cây trước bữa ăn còn giúp bổ sung năng lượng, kích thích tiêu hóa và thỏa mãn cảm giác thèm ngọt. Một số loại trái cây như đu đủ, dứa, táo xanh, kiwi… chứa enzyme tiêu hóa, hỗ trợ phân giải protein trong bữa chính, giảm đầy hơi và khó tiêu. Do đó, việc thêm trái cây vào thực đơn hàng ngày có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng không phải tất cả mọi người đều phù hợp với việc ăn trái cây trước bữa ăn. Người có tiền sử bệnh lý dạ dày – thực quản, dạ dày nhạy cảm hoặc đang bị viêm, loét nên hạn chế ăn trái cây trước bữa, nhất là lúc bụng đói. Người bị hội chứng ruột kích thích hoặc rối loạn tiêu hóa cũng cần lưu ý khi ăn trái cây trước bữa ăn để tránh làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn.

Người bệnh đái tháo đường cũng nên hạn chế các loại trái cây nhiều đường để tránh tăng đường huyết đột ngột. Để đạt được lợi ích tốt nhất, người trưởng thành nên điều chỉnh lượng trái cây vừa phải, khoảng 100g trước bữa ăn. Việc lựa chọn loại trái cây phù hợp và kiểm soát lượng ăn vào sẽ giúp tối ưu hóa lợi ích sức khỏe mà trái cây mang lại.

TP HCM – Chị Thi, 30 tuổi, đã trải qua sự gia tăng cân nặng đáng kể trong thai kỳ, lên tới 25 kg. Sau khi sinh con, chị tiếp tục cho con bú mà không thực hiện bất kỳ chế độ ăn kiêng giảm cân nào. Đến khi cai sữa, chị đã trở nên béo phì nghiêm trọng. Khi con được hai tuổi, chị Thi nặng 75 kg và cao 1,55 m.

Sau khi thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu và siêu âm tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, chị được chẩn đoán có lượng mỡ chiếm 44,7% cơ thể, mỡ nội tạng 147,1 cm2, chỉ số BMI 31,2 kg/m2, thuộc nhóm béo phì độ hai. Để điều trị, bác sĩ tại Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì đã đề xuất một liệu trình điều trị bao gồm sử dụng thuốc, điều chỉnh thực đơn và thiết kế bài tập vừa sức.

Chị Thi đã điều chỉnh thói quen ăn uống của mình bằng cách thay thế các món nhiều chất béo bằng protein nạc từ cá, ức gà, trứng, rau củ quả, và chia nhỏ các bữa ăn. Sau ba tháng, chị Thi đã giảm 15 kg, vòng bụng, bắp tay, bắp chân, đùi trở nên thon thả hơn và chất lượng giấc ngủ của chị cũng được cải thiện. Chị tiếp tục duy trì liệu trình giảm cân với mục tiêu giảm xuống còn 50-55 kg.

BS.CKI Võ Trần Nguyên Duy, Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết rằng cân nặng trong thai kỳ tăng trung bình từ 12-15 kg, nhưng nhiều người có thể tăng từ 30-40 kg tùy thuộc vào cơ địa. Tình trạng này là do sự thay đổi của nội tiết tố ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của thai phụ, tạo cảm giác thèm ăn và tâm lý ăn nhiều để giúp thai nhi phát triển.

Bác sĩ Duy cũng khuyến nghị bà bầu nên kiểm soát cân nặng và không để tăng cân quá nhanh khi mang thai vì tiềm ẩn nhiều nguy cơ liên quan đến tim mạch, hội chứng chuyển hóa, tiền sản giật và béo phì kéo dài về sau. Phụ nữ sau sinh nên vận động nhẹ nhàng, tập luyện điều độ để đốt cháy calo và giảm cân, bên cạnh đó là cho con bú và nghỉ ngơi điều độ để tránh căng thẳng.