Giáo sư Tôn Thân, nguyên Trưởng phòng Toán – Tin thuộc Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, đã lên tiếng về việc kiểm tra và đánh giá môn Toán hiện nay. Theo ông, phương pháp kiểm tra và đánh giá môn học này còn tồn tại nhiều vấn đề, đặc biệt là sự lạm dụng hình thức trắc nghiệm. Điều này đã dẫn đến tình trạng học sinh học tập theo kiểu “học tủ” hoặc tìm mẹo để giải đáp án mà không hiểu được bản chất của vấn đề.

Giáo sư Thân nhấn mạnh rằng cách học và kiểm tra như hiện nay chỉ có thể tìm ra những học sinh có khả năng giải toán một cách máy móc, chứ không thể tìm ra những học sinh thực sự có năng lực và hiểu biết về Toán. Điều này gây ra những hạn chế trong việc phát triển năng lực thực sự của học sinh.

Giáo sư Ngô Bảo Châu, Giám đốc khoa học của Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, cũng chia sẻ quan điểm tương tự. Ông cho rằng việc dạy học và kiểm tra cần tập trung vào việc giúp học sinh hiểu và nắm bắt được bản chất của vấn đề, thay vì chỉ tìm kiếm đáp án. Điều này đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp dạy học phù hợp, tạo điều kiện cho học sinh phát triển tư duy và khả năng sáng tạo.

Để đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, Giáo sư Thân đề xuất cần thay đổi cách thức bồi dưỡng và hỗ trợ cho giáo viên, tránh tình trạng hình thức hóa và tập trung vào việc rèn luyện tư duy và bản chất của Toán học. Điều này sẽ giúp giáo viên có thể trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ năng Toán học một cách toàn diện và sâu sắc hơn.

Trong bối cảnh giáo dục đang ngày càng phát triển, việc đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra là điều cần thiết. Điều quan trọng là cần có sự thay đổi trong cách suy nghĩ và cách thực hiện của cả giáo viên và học sinh, để tạo ra một môi trường học tập tích cực và hiệu quả hơn.

Để thực hiện những đổi mới này, các chuyên gia giáo dục và cộng đồng giáo viên cần tích cực tham gia vào việc nghiên cứu và triển khai các phương pháp dạy học mới. Đồng thời, các cơ quan quản lý giáo dục cũng cần có những chính sách hỗ trợ và khuyến khích để thúc đẩy quá trình đổi mới giáo dục.

Chuyển đổi từ quản lý sang quản trị nhà trường đang là một chiến lược quan trọng trong quá trình đổi mới giáo dục tại Việt Nam. Quá trình này nhằm phát huy tính chủ động, linh hoạt của nhà trường và năng lực tự chủ, sáng tạo của tổ chuyên môn, giáo viên trong việc thực hiện chương trình giáo dục.

Trong thời gian qua, công tác quản trị tại các trường học đã có nhiều chuyển biến tích cực. Sự hoàn thiện dần theo hướng phát huy tính chủ động, linh hoạt của nhà trường và năng lực tự chủ, sáng tạo của tổ chuyên môn, giáo viên đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, đổi mới quản trị nhà trường vẫn còn là một khâu yếu trong hệ thống giáo dục.

Mặc dù đã có nhiều văn bản và chính sách được ban hành nhằm thúc đẩy tự chủ và đổi mới, nhưng thực tế cho thấy vẫn chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Tại nhiều cơ sở giáo dục, việc thực hiện quyền tự chủ và đổi mới quản trị nhà trường còn mang tính hình thức. Nguyên nhân chính nằm ở vai trò của hiệu trưởng – nhà quản trị, nhưng vẫn còn không ít người đứng đầu chưa đạt đến tầm ‘thuyền trưởng’, chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới, và thiếu chủ động chuyển hướng từ quản lý sang quản trị.

Hiện nay, vẫn còn nhiều trường học chưa có kinh nghiệm và mô hình quản trị khả thi để vận dụng. Sự phân định giữa quản lý và quản trị không rõ ràng, và việc phân định chức năng quản lý Nhà nước với chức năng quản trị nhà trường còn mơ hồ. Do đó, một số cơ quan quản lý giáo dục còn can thiệp quá sâu vào công tác tổ chức hoạt động chuyên môn của cơ sở, khiến nhiều hiệu trưởng quá lệ thuộc vào cấp trên, thiếu tính chủ động và sáng tạo.

Các hội đồng trường hiện nay chỉ dừng lại ở chức năng tư vấn, cho ý kiến, và thực hiện chức năng quyết định còn yếu kém. Do đó, một số hiệu trưởng gần như thực hiện cả hai hoạt động quản trị và quản lý, hoặc chủ yếu là quản lý, gây ra khó khăn trong việc chuyển đổi cơ chế quản lý giáo dục, đặc biệt là trong việc thực hiện tự chủ và tự chịu trách nhiệm xã hội.

Giáo dục Việt Nam cho rằng cơ chế xin – cho trong quản trị tài chính, cơ chế hành chính cho lệnh, chờ lệnh cũng có tác động cản trở đổi mới hoạt động quản trị ở cơ sở. Nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ đổi mới quản trị nhà trường vẫn còn hạn chế.

Sự chuyển dịch cơ chế lấy nhà quản lý làm trung tâm sang cơ chế lấy nhà trường, nhà giáo, người học làm trung tâm là một hướng đi đúng đắn và phù hợp với xu thế thời đại. Để làm tốt việc này, đòi hỏi nhiều yếu tố, trong đó năng lực người đứng đầu nhà trường có vai trò hết sức quan trọng.

Theo Thông tư số 14/2018/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT về chuẩn hiệu trưởng, quản trị nhà trường là một tiêu chuẩn rất quan trọng, với nhiều nội dung. Bối cảnh mới đòi hỏi các ‘thuyền trưởng’ phải có những năng lực mới để đáp ứng yêu cầu dạy học và giáo dục chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực học sinh.

PGS.TS Đặng Quốc Bảo, nguyên Giám đốc Học viện Quản lý Giáo dục, đã nhấn mạnh rằng trong bối cảnh đổi mới giáo dục, hiệu trưởng phải làm tròn 3 vai: người lãnh đạo, người quản lý, và người quản trị. Hiệu trưởng phải đồng thời thực hiện hài hòa 2 nhiệm vụ: chấp hành nghiêm túc và sáng tạo chỉ thị của cấp trên; điều hành linh hoạt và quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho cấp dưới hoàn thành nhiệm vụ.

Thực tế triển khai Chương trình GDPT 2018 đòi hỏi công tác quản lý, quản trị trong nhà trường không thể chậm trễ, thậm chí phải đi trước một bước và các hiệu trưởng buộc phải nâng chất để đáp ứng yêu cầu.

Bên cạnh sự nỗ lực của mỗi cá nhân người đứng đầu, cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về quản trị trường học, tuyển dụng, bổ nhiệm hiệu trưởng và thực hiện thường xuyên chế độ đào tạo, bồi dưỡng năng lực quản lý, quản trị song hành. Đây là những yếu tố căn bản để đội ngũ ‘thuyền trưởng’ có đủ tầm chèo lái nhà trường hiện đại một cách hiệu quả.

Chuyển dịch từ quản lý sang quản trị nhà trường là một nhiệm vụ quan trọng trong quá trình triển khai đổi mới giáo dục. Điều này đòi hỏi cán bộ quản lý phải có năng lực chuyên môn, tư duy đổi mới, tinh thần lãnh đạo, khả năng phát triển đội ngũ, cũng như khả năng huy động và phối hợp các nguồn lực.

Theo đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong năm học 2024-2025, công tác quản trị tại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên, và giáo dục nghề nghiệp đã có nhiều chuyển biến tích cực. Các nhà trường đã chủ động xây dựng các hoạt động giáo dục phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên; chủ động xây dựng phương án tuyển sinh, xây dựng các tổ hợp để học sinh lựa chọn, bố trí giáo viên và hợp đồng khi thiếu giáo viên, cũng như huy động các nguồn lực xã hội hóa giáo dục.

Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, như nhận thức của một số cán bộ quản lý cơ sở giáo dục chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị nhà trường, thiếu chủ động chuyển hướng từ quản lý sang quản trị nhà trường. Năng lực quản trị, quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục còn bất cập, đặc biệt là việc vận dụng các nguyên tắc quản trị hiện đại, quản lý tài chính, quản trị nhân sự theo hướng mở.

Ông Nguyễn Mai Trọng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học & THCS A Xing, cho rằng khó khăn trong việc chuyển từ quản lý sang quản trị trường học là do một số cán bộ quản lý cơ sở giáo dục vẫn theo cách quản lý hành chính. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần thực hiện nghiêm túc, đầy đủ ‘3 công khai’ trong trường học, tích cực huy động nguồn lực xã hội hóa để đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị giảng dạy, học bổng.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Hiệu trưởng Trường THCS Trung Hiếu, nhận định rằng còn không ít cán bộ quản lý làm việc theo lối mòn hành chính, thiếu tư duy phản biện, đổi mới. Để nâng cao nhận thức và năng lực quản trị hiện đại, ông đề xuất đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cần được đào tạo lại và bồi dưỡng thường xuyên về quản trị nhà trường.

TS Tôn Quang Cường, Chủ nhiệm khoa Công nghệ giáo dục, Trường Đại học Giáo dục, đề xuất một số chính sách trọng tâm trong công tác quản trị nhà trường tích hợp sâu công nghệ. Ông cho rằng cần thiết lập Hệ thống thông tin quản lý giáo dục thống nhất, dựa trên dữ liệu lớn, và triển khai Hệ thống quản lý nguồn nhân lực theo hướng mở, tích hợp với hỗ trợ AI.

Tóm lại, chuyển dịch từ quản lý sang quản trị nhà trường là yêu cầu tất yếu trong đổi mới giáo dục hiện nay. Để thực hiện điều này, cần có sự thay đổi về nhận thức, năng lực quản trị, và ứng dụng công nghệ trong quản lý.

Nhiều trường đại học tại Việt Nam đã lên tiếng về việc thiết lập ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với hai lĩnh vực đào tạo quan trọng là giáo viên và sức khỏe. Đây là những ngành nghề đòi hỏi sự chính xác và chuyên môn cao, ảnh hưởng trực tiếp đến con người và xã hội. Nếu không kiểm soát chất lượng đầu vào, sinh viên có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu về kiến thức, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp trong quá trình học tập và hành nghề sau này.

Các chuyên gia giáo dục cho rằng việc quy định ngưỡng đầu vào là một cơ chế sàng lọc cần thiết, giúp đảm bảo chất lượng đào tạo và uy tín của ngành. Hiện nay, ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với các ngành thuộc lĩnh vực đào tạo giáo viên và sức khỏe đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, dựa trên kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông. Mức ngưỡng này được điều chỉnh linh hoạt theo từng năm để đảm bảo chất lượng đầu vào tối thiểu cho sinh viên.

Tiến sĩ Đỗ Văn Đỉnh, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sao Đỏ, nhấn mạnh rằng việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra quy định chung về ngưỡng đầu vào là cần thiết để đảm bảo các trường không được tuyển sinh dưới mức chuẩn. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng đào tạo không đảm bảo chất lượng và giảm thiểu rủi ro cho sinh viên.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ Đỗ Khắc Thanh, Hiệu trưởng Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ, cũng khẳng định rằng đối với lĩnh vực đào tạo giáo viên, việc đặt ra ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào là hoàn toàn cần thiết và có ý nghĩa sống còn. Ông Thanh đề xuất nên linh hoạt nhưng có kiểm soát, có thể cân nhắc phân loại ngưỡng theo từng nhóm trường, theo vùng địa lý hoặc theo hình thức đào tạo. Điều này sẽ giúp các cơ sở đào tạo có thể tự chủ trong việc tuyển sinh và đào tạo, đồng thời đảm bảo chất lượng đầu vào.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng việc áp dụng ngưỡng đầu vào nên được thực hiện một cách linh hoạt nhưng có kiểm soát. Các cơ sở đào tạo cần đặc biệt chú trọng đầu tư vào đội ngũ giảng viên, chương trình đào tạo, cơ sở vật chất và chính sách hỗ trợ sinh viên để xây dựng đội ngũ nhà giáo, y bác sĩ có chuyên môn vững vàng.

Cuối cùng, các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường vai trò giám sát và yêu cầu trách nhiệm giải trình rõ ràng từ phía từng cơ sở đào tạo. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng các cơ sở đào tạo đang thực hiện đúng quy định và đảm bảo chất lượng đào tạo. Thông tin chi tiết về quy định ngưỡng đầu vào có thể được tìm thấy trên trang web của Bộ Giáo dục và Đào tạo và các nguồn tin cậy khác.