Dân ca ví, giặm xứ Nghệ – Một Di sản Văn hóa Phi vật thể quý giá

Dân ca ví, giặm là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người dân xứ Nghệ. Với những làn điệu mộc mạc, sâu lắng, dân ca ví, giặm đã trở thành hơi thở và linh hồn của mảnh đất và con người nơi đây. Năm 2014, UNESCO đã vinh danh dân ca ví, giặm là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại. Tuy nhiên, sau nhiều năm, dân ca ví, giặm đang đứng trước thách thức của thời đại. Nhiều nghệ nhân, lớp trẻ, các câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật ở Nghệ An đã và đang nỗ lực để bảo tồn và phát huy giá trị quý giá này.

Thế hệ trẻ yêu mến dân ca ví, giặm

Hiện nay, tại Nghệ An, các lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong cộng đồng đang được tổ chức. Các em được học về những đặc điểm, tính chất của làn điệu ví, giặm, thực hành làn điệu ví, giặm, làn điệu hò, làn điệu cải biên… Nhiều em nhỏ như Nguyễn Công Anh (14 tuổi) và Nguyễn Công Minh (9 tuổi) đã tiếp tục theo đuổi và học tập hát dân ca một cách nghiêm túc. Em Hoàng Trà My (16 tuổi) tham gia lớp học để hiểu sâu hơn về kỹ thuật của những làn điệu, cách hát làn điệu đó đúng tính cách nhân vật và nội dung tác phẩm.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, tỉnh Nghệ An đã mở lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn. 36 học sinh tham gia lớp truyền dạy hôm nay được tuyển chọn từ 130 xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đó là những học sinh thực sự đam mê và có năng khiếu với dân ca ví, giặm.

Bảo tồn và phát huy dân ca

Bảo tồn ví, giặm không chỉ dừng lại ở lưu giữ mà còn phát huy trong đời sống đương đại. Tại cộng đồng, các nghệ nhân trực tiếp truyền dạy cho con cháu, thế hệ trẻ trong gia đình, làng xóm, câu lạc bộ. Nghệ nhân Nhân dân Võ Thị Hồng Vân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca ví, giặm Ngọc Sơn, xã Xuân Lâm đã mở nhiều lớp chiêu sinh các em nhỏ khắp vùng, miền để dạy hát dân ca.

Tỉnh Nghệ An thường xuyên tổ chức liên hoan, hội diễn, chương trình biểu diễn dân ca ví, giặm tại địa phương, lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa. Từ đó, các đoàn nghệ thuật, câu lạc bộ dân ca có dịp học hỏi, giao lưu và trao đổi kinh nghiệm. Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh có nhiều giải pháp tiếp nối và phát triển ví, giặm trong bối cảnh hiện đại.

Thách thức trong bảo tồn

Tuy nhiên, quá trình bảo tồn ví, giặm đối mặt không ít thách thức. Đó là nguy cơ mai một do thế hệ nghệ nhân cao tuổi ngày càng ít đi, thế hệ trẻ ít mặn mà, kinh phí hoạt động, địa điểm luyện tập, trang phục, nhạc cụ…; sự thiếu hụt đội ngũ kế cận không chỉ là người hát mà còn thiếu người sáng tác, người nghiên cứu, người tổ chức hoạt động liên quan đến ví, giặm.

Trước những thách thức đó, việc bảo tồn và phát huy giá trị của dân ca ví, giặm cần có sự chung tay của cả cộng đồng. Cần có những giải pháp thiết thực để giúp thế hệ trẻ tiếp cận và yêu mến dân ca ví, giặm. Đồng thời, cần có những chính sách hỗ trợ để giúp các nghệ nhân, câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật có thể tiếp tục phát huy và bảo tồn di sản quý giá này.

Một số hoạt động bảo tồn và phát huy dân ca ví, giặm đã được thực hiện tại Nghệ An. Tuy nhiên, vẫn cần có nhiều nỗ lực hơn nữa để giúp dân ca ví, giặm tiếp tục tồn tại và phát triển trong đời sống hiện đại.

Hà Nội đang trở thành điểm đến hàng đầu cho kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9, một sự kiện du lịch nóng trong năm. Với nhiều hoạt động hấp dẫn và lễ diễu binh, diễu hành cấp Nhà nước dự kiến diễn ra vào ngày 2/9/2025, thành phố đã thu hút sự quan tâm của nhiều du khách.

Theo báo cáo mới nhất của nền tảng du lịch Booking.com, Hà Nội đã vươn từ vị trí thứ 7 lên vị trí số 1 trong danh sách các điểm đến được người Việt tìm kiếm nhiều nhất trong dịp nghỉ lễ Quốc khánh, so với cùng kỳ năm ngoái. Sức hút của Hà Nội được ghi nhận ở tất cả các nhóm khách du lịch, từ du khách đi cùng gia đình, nhóm bạn, cặp đôi đến du khách đi một mình.

Việc tổ chức lễ diễu binh, diễu hành cấp Nhà nước vào ngày 2/9/2025 và các hoạt động kỷ niệm trọng thể tại Hà Nội đã khiến thành phố trở thành điểm đến hấp dẫn nhất trong dịp hè này. Khách du lịch có thể trải nghiệm các tour tham quan các địa danh nổi tiếng như cầu Long Biên, hồ Hoàn Kiếm, khu phố cổ, hoặc tham gia tour đi xe máy cổ cùng hướng dẫn viên địa phương để khám phá nhịp sống của Hà Nội.

Đối với du khách đi theo nhóm hoặc gia đình, các lớp học nấu ăn ‘trọn gói’ sẽ là lựa chọn lý tưởng, giúp du khách khám phá văn hóa ẩm thực bản địa. Theo báo cáo của Booking, các xu hướng du lịch trong dịp lễ Quốc khánh 2/9 bao gồm khám phá văn hóa cà phê Hà Nội, tham gia workshop pha chế cà phê, và trải nghiệm các sản phẩm du lịch di sản nghìn năm văn hiến của thủ đô như múa rối nước, thăm làng gốm Bát Tràng.

Trước đó, Báo cáo xu hướng tìm kiếm Quý II/2025 của Cốc Cốc cũng cho thấy sự quan tâm của người dùng đến các cụm từ như ‘Concert quốc gia’, ‘lễ diễu binh’. Lượng tìm kiếm liên quan đến ‘diễu binh/diễu hành’ tăng vọt 4.059%, phản ánh cách tiếp cận lịch sử mới – hiện đại, gần gũi và mang tính biểu tượng với giới trẻ.

Lễ kỷ niệm Quốc khánh 2/9 hứa hẹn sẽ bùng nổ về du lịch khi ‘concert quốc gia’ và các chương trình diễu binh được tái hiện quy mô, trang nghiêm và đầy tự hào. Lễ diễu binh, diễu hành cấp Quốc gia sẽ diễn ra chính thức vào sáng 2/9 tại Quảng trường Ba Đình, với khoảng 30.000 người tham dự và 15.600 chiến sĩ diễu binh.

Tối ngày 26/7, tại Bảo tàng Hà Nội, sự kiện thời trang Vietnam Iconic Runway – Trạm Di sản: Em Tây Bắc 2 đã diễn ra thu hút sự quan tâm của nhiều người. Sự kiện này mang đến một không gian đậm chất vùng cao, nơi những nét văn hóa Tây Bắc được tái hiện một cách rực rỡ qua thổ cẩm, khèn môi và những bước catwalk đầy tự tin của hơn 100 người mẫu nhí.

Sự kiện này là một phần của nỗ lực nhằm đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Không gian Bảo tàng Hà Nội đã được biến hóa thành một “bảo tàng sống”, nơi từng đường nét của văn hóa bản địa – từ điệu múa xòe, âm thanh khèn môi đến sắc thổ cẩm trên váy áo – cùng nhau tạo nên một hành trình nghệ thuật độc đáo.

Hơn 120 mẫu nhí trong độ tuổi từ 4 đến 14 xuất hiện trên sân khấu với tạo hình gợi nhớ đến những em bé vùng cao, mang thổ cẩm về giữa lòng Thủ đô. Chương trình nổi bật với 4 bộ sưu tập mới của nhà thiết kế Linh Phương: Tình hoa di sản, Bản sắc sờn gai, Mị ảnh sơn cước và Bóng đỏ núi thiêng. Mỗi bộ sưu tập là một câu chuyện kể bằng trang phục – từ vẻ đẹp của hoa rừng, sự mạnh mẽ của người vùng cao, đến chất thơ của núi rừng Tây Bắc trong sắc đỏ rực rỡ.

Trong đó, Tình hoa di sản gây ấn tượng bởi việc sử dụng các họa tiết thổ cẩm truyền thống phối cùng chất liệu lụa mềm, tạo hình ảnh những cô bé như bông hoa rừng giữa đại ngàn. Bản sắc sờn gai chọn gam màu trầm, chất liệu vải nhuộm chàm để thể hiện sự bền bỉ, kiên cường. Mị ảnh sơn cước lại đưa người xem đến với một Tây Bắc mơ màng, nơi voan và lụa bay trong gió cùng hình ảnh chim sơn cước. Cuối cùng, Bóng đỏ núi thiêng kết lại đêm diễn bằng những thiết kế đỏ rực, đính kết cầu kỳ, gợi nhắc đến sức mạnh thiêng liêng trong đời sống tâm linh vùng cao.

Không chỉ thời trang, chương trình còn đan xen các tiết mục nghệ thuật truyền thống: khèn môi, hát dân ca, múa xòe, mang đến trải nghiệm văn hóa đa tầng, để lại nhiều cảm xúc cho người xem. Khán giả nhiều lần bật cười, rồi vỗ tay tán thưởng trước sự chuyên nghiệp và biểu cảm hồn nhiên của các mẫu nhí.

Sự kiện được tổ chức với mục tiêu đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Đại diện đơn vị cho biết: “Chúng tôi mong muốn tạo ra sân chơi chuyên nghiệp để các em nhỏ vừa học hỏi kỹ năng biểu diễn, vừa hiểu và tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc”.

Vietnam Iconic Runway – Em Tây Bắc 2 không chỉ là một show diễn thời trang, mà còn là hành trình đánh thức ký ức văn hóa, tiếp lửa di sản trong thế hệ mới thông qua nghệ thuật và trình diễn. Sau thành công của chương trình, ban tổ chức khẳng định sẽ tiếp tục tổ chức các mùa mới, với chủ đề gắn liền với các vùng văn hóa khác trên dải đất hình chữ S.

Ứng Dụng Công Nghệ Trong Bảo Tồn và Phát Huy Di Sản Văn Hóa: Một Định Hướng Tương Lai Cho Hà Nội

Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa gắn với công nghệ đã trở thành một kỳ vọng lớn đối với Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ là chìa khóa để giữ gìn di sản cho thế hệ tương lai mà còn giúp đưa giá trị di sản đến gần hơn với công公众, đặc biệt là giới trẻ.

Với người dân Hà Nội, di sản văn hóa không chỉ là những công trình kiến trúc cổ kính hay hiện vật lịch sử, mà còn là linh hồn và bản sắc không thể tách rời của thành phố ngàn năm văn hiến. Vì vậy, việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và quảng bá di sản là một giải pháp quan trọng để phát huy giá trị di sản.

Công nghệ giúp bảo tồn và phục dựng các giá trị di sản một cách hiệu quả nhất. Một bảo tàng số về lịch sử Thăng Long – Hà Nội, nơi mọi tư liệu và hiện vật lịch sử được số hóa và trình bày sinh động, sẽ thu hút được nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên. Bảo tàng số này sẽ giúp người dân và du khách dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của Hà Nội.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong trải nghiệm di tích là một giải pháp đột phá. Du khách và người dân có thể ‘du hành thời gian’ về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật, nghe những câu chuyện lịch sử chân thực. Công nghệ VR sẽ giúp người dân và du khách có trải nghiệm mới mẻ và thú vị khi tham quan di tích.

Việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một sáng kiến thiết thực. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Người dân và du khách có thể sử dụng ứng dụng di động để tìm hiểu về di sản văn hóa của Hà Nội.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng thông minh và có chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được ‘làm sống lại’ trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Đây là cách biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa.

Một người bản địa Hawaii đã phát hiện ra một sự thật gây sốc: khu chôn cất tổ tiên của ông hiện nằm trong một khu phức hợp bất động sản khổng lồ và bí mật của CEO Meta, Mark Zuckerberg. Câu chuyện của Julian Ako không chỉ là một tranh chấp cá nhân mà đã trở thành biểu tượng cho một cuộc khủng hoảng lớn hơn tại Hawaii, nơi sự gia tăng của các tỷ phú công nghệ “thâu tóm” đất đai đang đe dọa xóa sổ di sản văn hóa và đẩy người dân bản địa ra khỏi quê hương của họ.

Câu chuyện của Julian Ako bắt đầu khi ông phát hiện ra mảnh đất, nơi tổ tiên của mình từng được chôn cất, đã trở thành một phần trong dự án bất động sản hàng trăm triệu USD của Mark Zuckerberg tại đảo Kauai. Sau một quá trình đàm phán, ông đã được phép tiếp cận khu đất để xác định và đăng ký các ngôi mộ. Tuy nhiên, điều khiến ông lo ngại là khu vực này được kiểm soát an ninh quá nghiêm ngặt, và các nhân viên xây dựng thậm chí còn bị buộc phải ký các thỏa thuận không tiết lộ (NDA). Điều này làm dấy lên lo ngại rằng, nếu có thêm các di tích văn hóa hay hài cốt khác được phát hiện, chúng có thể sẽ không được báo cáo. Theo Wired, vấn đề này đã làm nhiều người dân bản địa lo ngại về việc bảo tồn di sản văn hóa của họ.

Đại diện của Zuckerberg cho biết khu mộ của gia đình Ako đã được thông báo từ năm 2015 và đang được rào lại để bảo vệ. Tuy nhiên, câu chuyện này đã phơi bày một vấn đề lớn hơn, khi không ai biết rõ còn bao nhiêu di sản văn hóa khác của người bản địa đang bị chôn vùi bên trong vùng đất bị phong tỏa của một tỷ phú.

Trong những năm qua, Mark Zuckerberg đã trở thành một trong những chủ đất lớn nhất tại Hawaii. Tổng diện tích đất của ông tại đây hiện đã vượt mốc 9,3 triệu mét vuông, lớn gần gấp 10 lần Công viên Trung tâm ở New York. Theo các tài liệu được Wired công bố, ông chủ Meta đang tiếp tục xây dựng các công trình mới trên khu đất này, bao gồm ba tòa nhà lớn, hai trong số đó được thiết kế như những dãy nhà với 16 phòng ngủ. Khu phức hợp hiện tại đã bao gồm hai biệt thự khổng lồ, một phòng tập thể hình, và đặc biệt là một hầm trú ẩn dưới lòng đất có diện tích tương đương một sân bóng rổ NBA. Tổng chi phí đầu tư cho dự án này được cho là đã vượt 300 triệu USD, cao hơn cả ngân sách hoạt động hàng năm của toàn bộ hạt Kauai.

Hành trình thâu tóm đất của Zuckerberg tại Hawaii đã liên tục vấp phải sự chỉ trích. Từ năm 2014, ông đã bắt đầu mua lại những mảnh đất lớn và sau đó vướng vào các vụ kiện với người dân địa phương. Gần đây nhất, vào đầu năm 2025, ông đã mua thêm một khu đất nông nghiệp rộng gần 4 triệu mét vuông. Dù đại diện của Zuckerberg khẳng định khu đất mới sẽ được dùng cho mục đích nông nghiệp và bảo tồn, nhưng sự hiện diện ngày càng lớn của ông vẫn gây ra tranh cãi. Đây là một phần của một xu hướng lớn hơn, khi hàng loạt các tỷ phú công nghệ khác như Larry Ellison, Jeff Bezos, và Oprah Winfrey cũng đang sở hữu những khu đất rộng lớn tại các đảo Hawaii.

Làn sóng “chiếm lĩnh” bất động sản Hawaii này đang phá vỡ cấu trúc xã hội và bản sắc của hòn đảo. Giá nhà tăng vọt, khiến người dân địa phương dần mất đi khả năng sở hữu bất động sản ngay trên quê hương mình. Giáo sư Puali’i Rossi từ Cao đẳng Cộng đồng Kauai đã cảnh báo rằng, nếu xu hướng này tiếp diễn, Hawaii sẽ có nguy cơ trở thành “một khu nghỉ dưỡng cho người giàu”, nơi người bản địa bị đẩy ra bên lề.

Sau hơn hai năm triển khai thực hiện Đề án ‘Huế – Kinh đô áo dài’, thành phố Huế đã đạt được những kết quả tích cực và tạo nên sức hút về dự án văn hóa lớn này. Năm 2025 đánh dấu chặng đường đầu tiên của tầm nhìn đến năm 2030, với những mục tiêu cụ thể đã đề ra. Để đánh giá về hiệu quả và định hướng của đề án, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với TS Phan Thanh Hải, Uỷ viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao Thành phố Huế.

TS. Phan Thanh Hải cho rằng trang phục truyền thống là một biểu tượng giàu tính biểu cảm của bản sắc văn hóa dân tộc. Áo dài Việt Nam – đặc biệt là áo dài ngũ thân truyền thống – không chỉ tôn vinh vẻ đẹp hình thể mà còn phản ánh hệ giá trị văn hóa, đạo đức và triết lí sống của người Việt. Khi một người Việt Nam khoác lên mình chiếc áo dài, đó không chỉ là việc mặc một trang phục, mà là sự tiếp nối một dòng chảy văn hóa lâu đời. Chính vì vậy, áo dài Việt Nam, mà cụ thể là áo dài Huế, hoàn toàn có thể được xem như một ‘sứ giả văn hóa’, có sức mạnh truyền thông vượt qua biên giới quốc gia.

Trong các sự kiện giao lưu văn hóa quốc tế, nhiều người nước ngoài đã nhận diện Việt Nam ngay lập tức qua hình ảnh chiếc áo dài. Giống như khi nhắc đến Nhật Bản là kimono, Hàn Quốc là hanbok… thì Việt Nam là áo dài. Đó là một niềm tự hào không nhỏ, và là cơ sở quan trọng để chúng ta đưa áo dài vào các chiến lược quảng bá văn hóa quốc gia.

TS. Phan Thanh Hải cũng chia sẻ về giá trị lịch sử, văn hóa, thẩm mĩ và sức hút đặc biệt của áo dài Huế. Áo dài Huế có lịch sử phát triển lâu đời, gắn bó mật thiết với triều Nguyễn – triều đại quân chủ cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Các mẫu áo ngũ thân cao cấp dù tay chẽn, tay rộng, hay áo Nhật Bình của phụ nữ… vốn là trang phục trong chốn cung đình và các tầng lớp trí thức, quan lại, mệnh phụ phu nhân.

Đề án ‘Huế – Kinh đô áo dài’ đã đạt được nhiều kết quả tích cực sau hơn hai năm triển khai. Tri thức may và mặc áo dài Huế được ghi danh là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (2024). Nhiều nội dung thuộc Đề án như hoạt động trải nghiệm, quảng bá, phổ biến áo dài… được tổ chức thường xuyên, liên tục.

Để hiện thực hóa Đề án đến năm 2030, TS. Phan Thanh Hải cho rằng cần tập trung vào bốn nhóm giải pháp trọng tâm: thể chế hóa chính sách, thiết chế văn hóa, giáo dục và truyền thông, kết nối du lịch.

Phong trào mặc áo dài truyền thống ở Huế đang thu hút đông đảo giới trẻ. TS. Phan Thanh Hải cho rằng đây là hiệu ứng tích cực có định hướng, không phải chỉ mang tính phong trào. Điều đáng quý là giới trẻ đã bắt đầu đồng hành với di sản, không chỉ qua việc mặc áo dài mà còn qua hoạt động nghiên cứu, tái hiện, phục dựng.

Về việc công nhận áo dài là quốc phục, TS. Phan Thanh Hải cho rằng đây là một đề xuất có lí, nhưng cần cân nhắc thấu đáo. Áo dài – đặc biệt là áo dài nữ – đã gần như trở thành biểu tượng quốc gia rồi. Tuy nhiên, để định chế áo dài là quốc phục, nhất là trong các lễ tân cấp cao, thì cần có một quá trình nghiên cứu, thử nghiệm, và đồng thuận rộng rãi.

Nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk, xã Liên Sơn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ với kỹ thuật ‘nuôi đất’, ‘trích đất’ và nung lộ thiên độc đáo. Gốm của người M’nông Rlăm được biết đến với đặc trưng không sử dụng bàn xoay, không lò nung, không khuôn đúc, thể hiện sự tài hoa và khéo léo của người thợ truyền thống.

Quá trình làm gốm bắt đầu từ việc ‘nuôi đất’, tức là ủ đất sét lấy từ bờ sông Krông Ana để giữ ẩm và bảo tồn chất đất. Sau đó, người thợ sẽ ‘trích đất’ – lấy một lượng đất vừa đủ để tạo nên một sản phẩm, được xem như một nghi thức tâm linh. Gốm M’nông Rlăm được tạo dáng hoàn toàn bằng tay, không sử dụng bàn xoay. Người thợ di chuyển xung quanh sản phẩm trong quá trình nặn, tương đồng với cách làm gốm của người Chăm. Sản phẩm sau khi tạo hình được đánh bóng bằng đá, khắc họa tiết bằng que tre, sau đó phơi khô tự nhiên rồi nung trong lửa khoảng 30 phút với nhiên liệu vỏ trấu và mùn cưa.

Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Sự công nhận này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình gìn giữ và phục hồi một làng nghề truyền thống đặc sắc của Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có sự mai một về nhân lực, nguyên liệu khan hiếm, và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.

Chính quyền địa phương đã triển khai một số đề án bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, đặt hàng sản phẩm gốm từ nghệ nhân địa phương, tổ chức các lớp truyền dạy nghề, và giới thiệu sản phẩm đến các đơn vị lữ hành. Gốm thủ công của buôn Dơng Bắk đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn.

Du lịch cộng đồng đã mang đến hy vọng mới cho nghề làm gốm của người M’nông tại buôn Dơng Bắk. Các tour du lịch trải nghiệm đã về đến Yang Tao, tạo điều kiện cho nghệ nhân địa phương trình diễn kỹ thuật làm gốm cổ. Du khách khi đến thăm làng gốm không chỉ được tìm hiểu quy trình thủ công, mà còn có thể trực tiếp tham gia tạo hình, trang trí sản phẩm và mang về làm kỷ niệm. Những hoạt động này bước đầu giúp gốm Yang Tao có thêm cơ hội được hồi sinh, đồng thời trở thành điểm nhấn văn hóa trong phát triển du lịch bền vững tại khu vực Tây Nguyên.

Trước những nỗ lực bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, hy vọng rằng nghề làm gốm của người M’nông Rlăm sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển, không chỉ là một phần của di sản văn hóa phi vật thể quốc gia mà còn là một biểu tượng của văn hóa Tây Nguyên.

…

hi th?n xem tr?ang OCOP

Cụm đền Ta Muen, gồm ba ngôi đền cổ: Ta Muen Thom, Ta Muen Toch và Ta Kwai, nằm dãy Dangrek, được xem như một di sản giá trị về mặt lịch sử và tinh thần của Campuchia. Những ngày ngày 24/4 vừa qua, căng thẳng lại nổ ra khiến mối quan hệ giữa Campuchia và Thái ngày càng phức tạp. Mới đây, phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Campuchia, ông Maly Socratachoan , cho rằng binh sĩ Thái đã vi phạm thỏa hợp đồng cũ , nguyên tắc “rào buộc cả ” từ thời và sẽ thỏa tiếp.

Đền Ta Muen Thom, một điểm dừng chân quan trọng, và được xây dựng thời kỳ đầu, sự thần Shiva, vị thần

Tuyến bài:Kjohturndoboh và mối qiquan he Campuchia, ….

Lào Cai vừa có thêm hai di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có “Tri thức dân gian chế biến cá nướng, vịt bầu lam và rượu men lá của người Tày xã Nghĩa Đô”. Đây là loại hình thuộc nhóm ẩm thực đầu tiên của tỉnh được ghi danh.

Xã Nghĩa Đô là nơi cư trú của cộng đồng người Tày tại Lào Cai, với nền văn hóa truyền thống đậm nét từ ẩm thực đến các nghề thủ công. Trước đó, vào tháng 4/2025, nghề đan lát truyền thống của người Tày Nghĩa Đô cũng đã được ghi danh trong danh mục quốc gia, khẳng định thêm giá trị văn hóa độc đáo của vùng đất này.

Ông Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai, cho biết ẩm thực ở Nghĩa Đô được đánh giá cao bởi sự độc đáo đến từ nguyên liệu, quy trình, cách thức làm ra món ăn, nguyên tắc khi thưởng thức trên mâm. “Ẩm thực nơi đây là tập hợp của nhiều yếu tố từ thổ nhưỡng, nguồn nước, khí hậu để tạo nên hương vị riêng của địa phương,” ông Nghĩa cho biết.

Từ tập quán canh tác nương rẫy và cuộc sống gắn liền với rừng núi cao, đồng bào Tày đã sáng tạo nên một cách nấu ăn rất riêng: sử dụng ống tre, ống nứa thay cho nồi, xoong. Những món ăn đặc trưng như cơm lam, cá suối lam, rau rừng lam… Điểm chung của các món lam là hương vị đậm đà, giữ được độ ẩm và thơm nức mùi tre nứa.

Tại Nghĩa Đô, nhiều món ăn được chế biến từ nguyên liệu sẵn có tại địa phương, trong đó nổi bật là món “vịt bầu lam”. Món ăn này vẫn tuân thủ triết lý âm dương – ngũ hành trong ẩm thực truyền thống: thịt vịt được lọc và chặt (Kim), nấu trong ống tre (Mộc), dùng nước suối hoặc nước có sẵn trong ống tre (Thủy), nấu bằng lửa nhỏ (Hỏa), trên nền đất giữa núi rừng (Thổ).

Không chỉ hấp dẫn bởi nét ẩm thực truyền thống, các nghề thủ công của người Tày ở Nghĩa Đô cũng phản ánh sự tỉ mỉ, khéo léo và óc thẩm mỹ tinh tế. Từ khâu lựa chọn nguyên liệu, vót nan, định hình khung cho đến kỹ thuật nhuộm màu, hong dẻo – tất cả đều đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỹ năng cao.

Những di sản văn hóa phi vật thể của Lào Cai đang được chính người dân địa phương gìn giữ, trao truyền qua nhiều thế hệ. Đây cũng chính là nguồn tài nguyên du lịch độc đáo, góp phần tạo nên sức hấp dẫn riêng cho vùng đất này.

Xã Nghĩa Đô đang được biết đến như một điểm sáng trên bản đồ du lịch Lào Cai, là hình mẫu tiêu biểu cho phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống. Năm 2023, Nghĩa Đô đón khoảng 21.000 lượt khách, thu về 12,6 tỷ đồng từ hoạt động du lịch; sang năm 2024, lượng khách tăng lên 25.000 lượt, doanh thu từ du lịch cộng đồng ước đạt 15 tỷ đồng.

Ông Đỗ Văn Lưu, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô cho biết địa phương lấy văn hóa dân tộc Tày là cốt lõi để phát triển dịch vụ du lịch. Thời gian tới, xã tiếp tục vừa bảo tồn vừa phát triển văn hóa và các dịch vụ du lịch bền vững để củng cố thương hiệu của du lịch cộng đồng Nghĩa Đô; đồng thời tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân.

Với đà tăng trưởng này, Lào Cai đặt mục tiêu trong năm 2025 sẽ đón khoảng 12,3 triệu lượt khách, mang lại doanh thu ước đạt 46.705 tỷ đồng. Tầm nhìn đến năm 2030, địa phương kỳ vọng sẽ thu hút khoảng 16,5 triệu lượt khách, doanh thu đạt gần 74.800 tỷ đồng – từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GRDP của tỉnh.

Để khai thác hiệu quả sức mạnh văn hóa trong phát triển du lịch, biến di sản thành tài sản, cần sự vào cuộc bền bỉ, sáng tạo và chung tay đồng thuận của chính quyền và người dân. Mỗi di sản đều mang trong mình những câu chuyện hấp dẫn thể hiện nét đẹp văn hóa các tộc người. Do đó, bên cạnh việc gìn giữ di sản cần tăng cường công tác quảng bá, để mỗi người cùng hiểu – cùng yêu – cùng bảo tồn những di sản đa dạng trong đời sống hiện nay.

Nhóm sinh viên từ chuyên ngành Truyền thông và Tổ chức sự kiện tại Trường Cao đẳng FPT Polytechnic cơ sở TP.HCM đã tạo nên một dấu ấn đáng nhớ trong lĩnh vực nghệ thuật và văn hóa khi tổ chức thành công chương trình biểu diễn nghệ thuật ‘Thanh Sắc Việt’. Chương trình này là một sự kiện nghệ thuật độc đáo, kết hợp hài hòa giữa truyền thống và sự hiện đại, nhằm tôn vinh những di sản văn hóa đặc sắc và đa dạng của ba miền Bắc, Trung và Nam.

Chương trình ‘Thanh Sắc Việt’ không chỉ là một đêm nhạc mà còn là một hành trình văn hóa qua các vùng miền của Việt Nam. Với mục tiêu quảng bá và bảo tồn di sản văn hóa, các sinh viên đã thể hiện sự sáng tạo và tài năng của mình thông qua việc lên kế hoạch, tổ chức và thực hiện sự kiện này. Qua đó, công chúng có cơ hội trải nghiệm và cảm nhận vẻ đẹp đa dạng và phong phú của văn hóa Việt Nam, từ những giai điệu dân gian đến những bài hát hiện đại, từ trang phục truyền thống đến các điệu múa đương đại.

Thành công của chương trình ‘Thanh Sắc Việt’ không chỉ dừng lại ở việc trình diễn nghệ thuật mà còn ở khả năng tổ chức và thực hiện một sự kiện có quy mô và tầm ảnh hưởng. Các sinh viên đã chứng minh được năng lực và tinh thần trách nhiệm của mình khi đem lại một sự kiện đáng nhớ cho công chúng. Đồng thời, sự kiện này cũng góp phần vào việc quảng bá và bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc, giúp những thế hệ sau có cơ hội tiếp cận và tìm hiểu về văn hóa Việt Nam một cách sâu sắc hơn.

Thông qua chương trình ‘Thanh Sắc Việt’, Trường Cao đẳng FPT Polytechnic cơ sở TP.HCM đã thể hiện cam kết của mình trong việc đào tạo và phát triển tài năng cho sinh viên, không chỉ về chuyên môn mà còn về khả năng tổ chức và thực hiện các dự án thực tế. Sự kiện này cũng mở ra những cơ hội hợp tác và phát triển mới giữa trường học và cộng đồng, góp phần xây dựng một nền văn hóa đa dạng và phong phú cho xã hội.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam đang đóng một vai trò quan trọng trong việc kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững. Dựa trên di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng, họ đang góp phần tạo nên một bức tranh sáng tạo mới.

Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Với chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa, như thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế. Chính phủ đang đẩy mạnh hỗ trợ để thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này, với kỳ vọng tạo ra một ngành công nghiệp sáng tạo, bền vững và cạnh tranh quốc tế.

Các DNNVSN tại Việt Nam chiếm khoảng 80% tổng số doanh nghiệp ngành dệt may và tạo công ăn việc làm cho hơn ba triệu lao động. Họ hoạt động theo mô hình gia đình hoặc nhóm nhỏ, không sở hữu nhà xưởng quy mô lớn hay ngân sách tiếp thị đáng kể. Dù gặp nhiều khó khăn, họ vẫn duy trì được hoạt động sản xuất và kinh doanh của mình, đồng thời đóng góp vào sự phát triển của ngành dệt may và kinh tế địa phương.

Một nghiên cứu gần đây của PGS Donna Cleveland và Nghiên cứu sinh Lâm Hồng Lan thuộc Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam, đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang âm thầm kiến tạo điều mà nhóm nghiên cứu gọi là “vòng tròn thịnh vượng”. Trong đó, bốn trụ cột: kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội không chỉ phát triển song hành mà còn đan xen, kết nối sâu sắc. Các doanh nghiệp như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã thể hiện cách mà DNNVSN có thể duy trì được quy mô sản xuất nhỏ, gắn liền với cộng đồng, trong khi vẫn thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa.

Nghiên cứu cũng nêu bật những rào cản mang tính hệ thống mà các DNNVSN trong lĩnh vực thời trang tại Việt Nam đang phải đối mặt. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô do hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng. Điều này khiến họ khó có thể cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn và phát triển bền vững.

Để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN một cách hiệu quả và bền vững. Đó là tăng cường giáo dục thời trang, đầu tư vào không gian công cộng và cải cách hành chính và tài chính. Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam.

Họ phản ánh một xu thế toàn cầu hướng tới sự bền vững và cho thấy tiềm năng của các xưởng may nhỏ, cộng đồng dân tộc thiểu số và những nhà thiết kế trẻ đầy tâm huyết đang cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái thời trang mới. Thông qua việc hỗ trợ và khuyến khích các DNNVSN, Việt Nam có thể khai thác được tiềm năng của mình và trở thành một điểm sáng trong nền kinh tế sáng tạo toàn cầu.

Lào Cai hiện sở hữu 56 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có 3 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tỉnh này đang tích cực bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc tiêu biểu, biến di sản thành tài sản để phát triển du lịch.

Xã Nghĩa Đô, nơi sinh sống của đồng bào Tày, là một điển hình về việc bảo tồn và phát triển văn hóa. Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thẩm định và ghi danh 2 di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh Lào Cai vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó có loại hình di sản thuộc nhóm ẩm thực đầu tiên của Lào Cai là ‘Tri thức dân gian chế biến cá nướng, vịt bầu lam và rượu men lá của người Tày xã Nghĩa Đô’.

Ẩm thực ở Nghĩa Đô được đánh giá cao bởi sự độc đáo đến từ nguyên liệu, quy trình và cách thức làm ra món ăn. Các món ăn ở đây được làm từ những thực phẩm của địa phương như món ‘vịt bầu lam’ phải là loại vịt bầu cổ xanh có đặc điểm cổ rụt, thân hình bầu bĩnh, đầu to, chân ngắn. Không chỉ nổi tiếng về ẩm thực, các nghề thủ công truyền thống như kỹ thuật đan lát của người Tày Nghĩa Đô cũng thể hiện sự công phu và khéo léo của đôi tay.

Để phát huy sức mạnh văn hóa trong phát triển du lịch, biến di sản thành tài sản, cần sự vào cuộc bền bỉ, sáng tạo và chung tay đồng thuận của chính quyền và người dân. Mỗi di sản đều mang trong mình những câu chuyện hấp dẫn thể hiện nét đẹp văn hóa các tộc người.

Năm 2022 Lào Cai đã có những tín hiệu tích cực trong phát triển du lịch. Năm 2023, tổng lượng khách đến Nghĩa Đô đạt 21.000 lượt, doanh thu đạt khoảng 12,6 tỷ đồng. Năm 2024, lượng khách đạt 25.000 lượt, doanh thu từ du lịch cộng đồng khoảng 15 tỷ đồng. Khách quốc tế cũng bắt đầu tìm đến Nghĩa Đô như một nơi để ‘chạm’ vào vùng đất bản sắc nguyên sơ, chân thật.

Dự kiến đến năm 2030, địa phương đón khoảng 16,5 triệu lượt khách, doanh thu du lịch ước đạt 74,8 nghìn tỷ đồng, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GRDP của tỉnh.