Các nhà khoa học Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, tọa lạc tại khu tự trị Nội Mông Cổ, Trung Quốc. Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác này chiếm đến 90% trữ lượng đất hiếm của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu. Phát hiện này không chỉ khiến giới khoa học sửng sốt mà còn có thể thay đổi cách thế giới tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm được xem là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và hệ thống vũ khí tối tân. Với vai trò quan trọng như vậy, việc Trung Quốc đầu tư mạnh vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm không phải là điều ngạc nhiên.
Câu chuyện về mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ tuổi của Đại học Bắc Kinh là Đinh Đạo Hành đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Bắc Đại, đã xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã không ngừng đầu tư vào việc khai thác và phát triển tài nguyên đất hiếm.
Mới đây, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances đã đưa ra một phát hiện quan trọng. Phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà thực tế đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà các quốc gia khác phải đối mặt là công nghệ tách chiết đất hiếm, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư khai thác trong nước.
Trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không còn là vấn đề kỹ thuật mà là lợi ích chiến lược sống còn. Việc đảm bảo nguồn cung cấp đất hiếm ổn định đã trở thành một thách thức lớn đối với các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là trong việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo và phát triển công nghệ sạch.
Các quốc gia đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung cấp đất hiếm và phát triển công nghệ thay thế để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Tuy nhiên, việc đạt được mục tiêu này không phải là dễ dàng, và cuộc đua giành quyền kiểm soát tài nguyên đất hiếm sẽ tiếp tục là một vấn đề nóng trong thời gian tới.
Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu trong ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu. Với việc nắm giữ công nghệ tách chiết và khai thác đất hiếm trên quy mô lớn, Trung Quốc sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của ngành công nghiệp này.
