Nhà thơ Walt Whitman đã từng đặt ra một câu hỏi sâu sắc và đầy ý nghĩa: “Liệu bạn có nghĩ rằng mình kém may mắn hơn những người khác?” Câu hỏi này vẫn giữ nguyên giá trị trong thời đại hiện nay, khi mà xã hội thường đặt nặng vấn đề của cải và thành công. Với vai trò là một giáo viên tiếng Anh tại Cao đẳng Liberal Arts ở Massachusetts, tôi đã có cơ hội chia sẻ những bài thơ của Whitman với sinh viên của mình, qua đó giúp họ hiểu rõ hơn về giá trị của mỗi con người.
Trong một khóa học về “Giọng nói của Thế giới Mới”, chúng tôi đã dành thời gian để đọc và phân tích các tác phẩm của Whitman, bao gồm cả “Bài hát cho các nghề nghiệp”. Đây là một bài thơ sáu phần, trong đó Whitman ca ngợi những người lao động trên khắp các thành phố và trang trại – từ những người làm ruộng, vắt sữa, xay bột, làm sắt, thổi thủy tinh, đến những người làm bánh, đầu bếp, thợ mộc, thợ nề, bác sĩ phẫu thuật và thợ may. Qua những câu thơ của mình, Whitman muốn gửi gắm một thông điệp về giá trị của mỗi con người, bất kể tầng lớp, giới tính, chủng tộc, tôn giáo hay nghề nghiệp.
Ông cho rằng mỗi người đều có giá trị không thể đo lường được và đều xứng đáng được tôn trọng. Điều này đã được thể hiện rõ ràng qua những câu thơ của ông, khi ông ca ngợi những người lao động với nhiều nghề nghiệp khác nhau. Những người lao động này có thể là những người mà xã hội thường xem là “thường dân”, nhưng trong mắt Whitman, họ là những người có giá trị không thể thay thế.
Tôi nhớ lại một lần, khi tôi hỏi sinh viên của mình: “Tại sao chúng ta phải quan tâm đến những điều này?” Một cô sinh viên đã trả lời: “Bởi vì tất cả đều quan trọng. Cuộc sống của chúng ta và công việc chúng ta làm đều có giá trị.” Cô đã hiểu được thông điệp trung tâm của nghệ thuật Whitman. Câu trả lời của cô sinh viên này đã cho thấy rằng, khi chúng ta nhận ra giá trị của mỗi con người, chúng ta sẽ có một cái nhìn mới về cuộc sống và công việc.
Trong một xã hội thường coi trọng quyền lực và chủ nghĩa tinh hoa, thơ của Whitman là một lời nhắc nhở kịp thời về giá trị của mỗi con người. Ông cho rằng hạnh phúc không gắn liền với của cải, mà gắn liền với những con người khác. Những con người mà chúng ta gặp gỡ hàng ngày, những người mà chúng ta có thể bỏ qua hoặc không để ý, đều có giá trị và xứng đáng được tôn trọng.
Whitman kết thúc “Bài hát cho các nghề nghiệp” với một lời khẳng định thanh lịch. Ông ca ngợi người ca sĩ hơn là bài hát, người giảng đạo hơn là bài giảng, và người thợ mộc hơn là bục giảng đường mà anh ta đã xây dựng. Ông tuyên bố: “Khi một khóa học của trường đại học thuyết phục như một người phụ nữ đang ngủ và đứa trẻ thuyết phục, khi vàng được đúc trong hầm cười như con gái của người canh đêm… tôi sẽ đưa tay đến họ và tạo ra nhiều điều tuyệt vời như tôi làm với nam và nữ.” Giọng nói của Walt Whitman là một liều thuốc tốt cho chúng ta ngày nay.
Dù ở đâu, trong lớp học hay trên tàu điện ngầm, ông đều gọi chúng ta đến với nhân loại chung của mình. Hãy mở mắt ra, ông đang nói, để nhìn thấy những người xung quanh bạn, cho dù là kỹ sư hay người giặt đồ. Và hãy để ý đến nụ cười của con gái người canh đêm. Qua những lời này, Whitman muốn nhắc nhở chúng ta rằng, mỗi con người đều có giá trị và đều xứng đáng được tôn trọng.
