Chuyên gia gene Canada: Sự quyết tâm của lãnh đạo là chìa khóa thành công

Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM – Một Dự án đầy hứa hẹn bị bỏ lỡ do quy định về tuổi hưu

TS Nguyễn Quốc Bình, một chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu chuyển nạp gene trên cây trồng tại Đại học Laval, TP Québec, Canada, đã quyết định bán hết tài sản và cùng gia đình trở về Việt Nam vào năm 2004. Sự trở về này là kết quả của lời mời từ lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh, với mục tiêu xây dựng một Trung tâm Công nghệ Sinh học hiện đại và tầm quốc tế, không bị tụt hậu sau 20 năm.

Sau gần 10 năm xây dựng, Trung tâm Công nghệ Sinh học đầu tiên tại thành phố Hồ Chí Minh đã được thành lập với tổng đầu tư lên tới 100 triệu USD. Trung tâm này đã đạt được những thành tựu đáng kể, nghiên cứu và đăng ký bản quyền hàng loạt công trình phục vụ cho ngành nông nghiệp, thủy sản và sản xuất thuốc. Tuy nhiên, khi Trung tâm đang trên đà phát triển mạnh mẽ, TS Nguyễn Quốc Bình phải về hưu theo quy định vào năm 2014, ở tuổi 60.

Theo ông Bình, sự quyết tâm và ủng hộ của lãnh đạo thành phố là yếu tố quan trọng giúp Trung tâm được thành lập. Tuy nhiên, do cơ chế và thể chế hiện hành, ông không còn cơ hội để tiếp tục phát triển Trung tâm. Ông bày tỏ hy vọng vào sự quan tâm và quyết tâm thực sự từ lãnh đạo thành phố trong việc tái thiết và phát triển Trung tâm.

TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cho rằng để thu hút nhân tài từ nước ngoài trở về, cần thiết phải có một thể chế phát triển nhân tài, không chỉ là chính sách thu hút nhân tài thông thường. Thể chế này cần đảm bảo 3 tiêu chí quan trọng: Trao quyền cho người có năng lực thực sự; cung cấp cơ chế linh hoạt để họ được thử nghiệm, mắc sai lầm và sửa đổi; và trao niềm tin để họ dám đương đầu với thách thức và vượt qua sự trì trệ, cản trở.

Ông Dũng phân tích rằng nếu nhân tài vẫn bị ràng buộc bởi các quy trình cứng nhắc, nếu quyết định của họ luôn phải xin ý kiến tập thể và nếu họ không được bảo vệ khỏi những rủi ro thể chế khi đổi mới, thì không có lý do gì để họ ở lại hoặc cống hiến hết mình. Cải cách thể chế nhân tài phải là một phần quan trọng trong cải cách thể chế quốc gia. Nếu không có tư duy chiến lược và quyết tâm thực hiện thể chế như vậy, thì mọi chương trình dù tốt đến đâu cũng chỉ là giải pháp tạm thời, không thể tạo ra bước ngoặt thực sự.

Việc xây dựng và phát triển Trung tâm Công nghệ Sinh học tại thành phố Hồ Chí Minh là một ví dụ điển hình về việc cần thiết phải có một thể chế phát triển nhân tài. Với sự trở về của TS Nguyễn Quốc Bình và nhiều chuyên gia khác, hy vọng rằng thành phố sẽ tìm ra giải pháp để phát triển và tận dụng tối đa tài năng của họ, góp phần vào sự phát triển của đất nước.

…